اتاق تجارت و صنایع افغانستان می‌گوید که وضعیت تجارت در کشور در حالتی ناگوار است و بین صادرات و واردات توازن وجود ندارد.
عتیق‌الله نصرت، رییس هیات عامل اتاق تجارت و صنایع کشور دیروز در نشستی خبری گفت که 95 درصد تجارت را واردات شکل می‌دهد و تنها 5 درصد صادرات داریم.
آقای نصرت علاوه کرد، تا زمانی که راهکارهای خوب برای متوازن سازی بین صادرات و واردات به وجود نیاوریم، به اقتصاد خوب هم نمی‌رسیم.
لازم به ذکر است که توازن در تجارت متضمن داشتن زیربناهای اقتصادی است و اقتصاد کشور به دلیل سه دهه جنگ داخلی و فرار سرمایه‌ها به شدت آسیب دیده است. اکنون تمامی نیازمندی‌های کشور و شهروندان وارد می‌شود و کار صنعتی در کشور بسیار ضعیف است.
دولت به تازگی 13 سال بعد از دوره طالبان اقدام به بازسازی و تقویت زیربناها برای صنعتی کردن کشور کرده است. این روند حداقل سه دهه زمان خواهد برد.
اما اکنون نبود زیربناهای صنعتی علت اصلی نداشتن توازن در تجارت نیست؛ بل فساد اداری، اخاذی، بروکراسی و ده‌ها مشکل دیگر زمینه را برای تجارت تنگ کرده است.
رییس هیات عامل اتاق تجارت در این نشست از اخاذی و مشکل‌هایی که فراروی تاجران قرار دارد انتقاد کرد و گفت که 62 نوع اخاذی در کشور صورت می‌گیرد. وی از علاوه بر اخاذی، از بروکراسی، مشکل‌ها در بنادر، نبود دسترسی آسان به قرضه‌ها، امنیت و فساد اداری که در روند تجارت قرار دارد نیز انتقاد کرد.
فساد اداری و ناامنی نه تنها در عرصه تجارت، بل در تمامی عرصه‌ها ضربه‌های مهلکی به حکومت‌داری خوب زده و افغانستان بر اساس گزارش‌های منتشرشده در صدر کشورهای آغشته به فساد اداری است.
فساد اداری همچنین باعث شده که کالاهای بی‌کیفیت نیز به گونه قاچاق وارد کشور شود و رقابت در بازار آزاد را به چالش بکشد.
رییس هیات عامل اتاق تجارت همچنین از بالا بودن تعرفه‌های گمرکی و بالا و پایین شدن تعرفه‌ها بدون تحقیق نیز انتقاد کرد و خواهان بررسی در این موارد شد.
این مقام اتاق تجارت از سیاست‌های دمپینگ کشورهای همسایه نیز انتقاد کرد و آن را «خصمانه» خواند، اما وی از کشوری خاصی به عنوان اعمال‌کننده دمپینگ نام نبرد. افغانستان با چند کشور همسایه روابط تجاری نزدیک دارد.
او همچنین با ذکر این مشکل‌ها گفت که دولت در این اواخر اقدام‌هایی برای رشد اقتصادی کشور انجام داده است.
حمیدالله نورعباد، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل در این نشست اما از بخش خصوصی انتقاد کرد و گفت که اگر بخش خصوصی فعال داشتیم، این مقدار بیکار نداشتیم. بر اساس گزارش‌ها حدود 100 هزار جوان آماده کار در کشور بیکار هستند.
علیه بیکاری همواره اعتراض‌هایی صورت گرفته است، اما تاکنون دولت اقدامی برای جذب نیروی کار جوان نکرده است، این عمل باعث شده که بیش از 200 هزار جوان به کشورهای غربی مهاجرت کنند.
قربان حقجو، رییس اداره آیسا نیز در این نشست از ساختارهای دولتی در وزارت شکایت کرد و گفت که این ساختارها جوابگوی نیازهای کنونی کشور نیست.
آقای حقجو همچنین گفت که 70 درصد کارمندان وزارت تجارت و صنایع، فارغ صنف 12 و یا 14 است که باید این روند تغییر داده شود.
وی در ادامه افزود که اداره آیسا اقدام‌های خوبی در قسمت صدور جواز کسب و کار انجام داده که باعث شده در سه ماه سال جاری حدود 6200 جواز صادر شود.
رییس اداره آیسا همچنین گفت که در سال گذشته فقط 2 هزار جواز صادر شده بود. به گفته او، جوازهایی که به تازگی صادر می‌شود مدت اعتبار آن سه سال است. پیش از این هر جواز یک‌سال وقت داشت.
او سهولت در صدور جواز را باعث تشویق مردم به کسب و کار دانست.
باید افزود که اتاق تجارت و صنایع و سایر نهادهای مرتبط نباید تنها بر تجارت و واردات کالا تمرکز کند؛ بل باید زمینۀ فراهم‌آوری و سرمایه‌گذاری در تولید و صنعتی شدن کشور نیز تلاش‌های شود.
علی‌رضا احمدی/ راه مدنیت
