فساد در دستگاه‌های حکومتی ما، به‌خصوص در دستگاه‌های نظامی کشور امر تازه‌یی نیست. سال‌هاست که اداره‌های دولتی از فساد گسترده رنج می‌برند، اما نهادهای نظامی کشور رنج مضاف از فساد اداری دارند. همکاران بین‌المللی از «الف» تا «ی» در جریان این فساد اداری هستند و موبه‌مو می‌دانند که پول‌های مالیه‌دهندگان کشورهای‌شان در چه مواردی مصرف می‌شوند.
حتا برخی از آگاهان، ترویج فساد در ادارات دولتی را کار آگاهانۀ دونرهای بزرگ تعریف می‌کنند. با این وجود در حالی که حکومت افغانستان با دردسرهای اضافی روبه‌روست، گسترش ناامنی‌ها، تشدید مخالفت‌های سران حکومت، اعتراض‌های جدی مقام‌های ارشد حکومت بر رهبری حکومت و مشکلات دیگر؛ سفیر اتحادیۀ اروپا به‌طور بی‌پیشینه‌یی از فساد گسترده در دستگاه‌های نظامی کشور شکایت کرده می‌گوید که گرفتن رتبۀ جنرالی نه به مهارت‌های جنگی و مسلکی و توانایی نظامی افراد که به‌میزان حجم پولی که در کیف پول افراد وجود دارد وابسته است.
آقای مایک میلبن در حالی که کیف پولش را به همه نشان می‌داد با لحن تحقیرآمیزی گفت که رتبۀ جنرالی در افغانستان خرید و فروش می‌شود و تعداد جنرالان افغانستان از تعداد تمام کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان و ایتالیا بیشتر است.
فروش مهمات به دشمنان در حال جنگ، یعنی طالبان و نیروهای تروریستی توسط نیروهای مسلح افغانستان بخش دیگری از سخنان آقای میلبن بود.
در همین‌حال، لیستی که از منبعی موثق به راه مدنیت رسیده، ظاهرن اظهارات آقای مایک ملیبن سفیر اتحادیه اروپا را تایید می‌کند:
«1- پسر ریيس محكمه تميز نظامي عبدالخالق فراهي به اسم عبدالرووف طَي سه سال انجام وظيفه به رتبه دگروالي رسيد و اكنون معاون محكمۀ استيناف پوليس است. در حالی که وي بايد حداقل طَي ١٠ سال بعد از فراغت به اين رتبه مي‌رسيد. او در هيچ ولايت يا جبهۀ جنگ به‌جز قرارگاه وزارت داخله ايفاي وظيفه نكرده است.
٢- كوشان اميري، پسر جنرال نظيفه ذكي، نمايندۀ مردم كابل در ولسي جرگه که به‌طور فوق‌العاده در مقطع لیسانس به بورسيه روسيه رفته، زمان رفتن تورن بود، اما خلاف تمامي قوانين، رتبه‌اش در مسكو برای وی فرستاده مي‌شد و بعد از پنج‌سال تحصيل به رتبۀ دگروالي رسيده و به كابل برگشت.
٣- خليل‌الرحمان رحمان، فرزند عبدالرحمان رحمان، معين ارشد امور امنيتي در سال ١٣٨٨ از اكادمي پوليس فارغ شد و طَي هفت سال به رتبه دگروالي بدون سهم‌گيري در جبهات جنگ رسيد.
٤- برادر عبدالستار خواصي به‌طور فوق‌العاده طَي ٤ سال هفت رتبه را گرفته، اكنون دگروال و امر یکی از حوزه‌های امنيتي كابل است.
٥- خواهرزاده حاجي الماس زاهد نيز طَي ٥ سال انجام وظيفه، رتبۀ ١٧ ساله را گرفته فعلن آمر حوزه است.
٦- فرزند جنرال عالميار، سكرتر نظامي حامد كرزي نيز به‌طور فوق‌العاده همزمان دو رتبه و طَي ٥ سال، ٦ رتبۀ نظامي را گرفته و فعلن امر حوزه در شهر كابل است.
٧- عبدالمقيم عبدالرحيمزي، بدون هيچ تجربۀ كاري در نظامي به‌طور فوق‌العاده به رتبۀ جنرالي نایل و به حیث ریيس ارتباط خارجۀ وزارت داخله ایفای وظيفه مي‌كند.
٨- مسعود عزيزي؛ ریيس دفتر گل آغا شيرزي، در زمان ولايت ننگرهار به‌طور فوق‌العاده به رتبۀ تورن‌جنرالي بدون هيچ رتبۀ نظامي قبلي نایل و فعلن معين پاليسي وزارت داخله است.»
آقای محمد رادمنش؛ معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی اما ادعاهای سفیر اتحادیه اروپا را رد کرده به راه مدنیت گفت که امور ذاتی تمام پرسونل و منصوبان وزارت دفاع ملی بر اساس قوانین و پالیسی‌های موجود اجراآت می‌گردد. به قول او همۀ مکافات و مجازات در چوکات وزارت دفاع افغانستان بر مبنای قوانین صورت می‌گیرد.
وی افزود: « تمام تلاش‌های ما در وزارت دفاع این است که کوچک‌ترین نواقص به وجود نیاید. این‌که برخی از اداره‌ها و بعضی نمایندگان کشورهای خارجی روی برخی مسایل بحث‌هایی دارند، نظر خودشان است، ولی وزارت دفاع همچنان در تقدیر، مکافات و مجازات؛ قوانینی را مرعی داشته است.»
به گفتۀ رادمنش، ممکن در برخی از اداره‌ها مشکلات و فساد وجود داشته باشد، ولی آن‌چه را سفیر اتحادیۀ اورپا اظهار داشته، هرگز در مورد وزارت دفاع صدق نمی‌کند.
در عین حال، آقای رادمنش از افزایش کمک‌های ناتو و امریکا که کشورهای اتحادیه اروپا اعضای مهم ناتو هستند، یادآوری کرد و افزود که اکنون توانایی‌های ارتش ملی افغانستان به سبب کمک‌های تسلیحاتی، آموزشی و مشوره‌دهی همین دونرها بالا رفته است.
به گفتۀ وی، قوای مسلح افغانستان موفقیت‌های زیادی را در برابر تروریستان کسب کرده‌اند که اظهارات جنرال دانفورد و جان نیلکسون در توصیف نیروهای مسلح افغانستان موید این مدعا هستند.
وی علاوه کرد:«وزیر دفاع هدایت داده که روی این مسایل کوچک‌ترین مورد هم در وزارت دفاع فروگذاشت نشده، به‌هیچ کس، هیچ‌گونه تحملی قابل اجرا نیست.»
اما جنرال عتیق‌الله امرخیل؛ کارشناس نظامی، اظهارات سفیر اتحادیه اروپا را «واقعیت عینی جامعه» تعریف کرده به راه مدنیت می‌گوید:« قطعن دروغ نگفته و واقعیت هم گفته. شما چه فکر می‌کنید که یک نفر در یک ماه دگرجنرال می‌شود، باز در ماه دیگر سترجنرال می‌شود، بدون این‌که کدام دستاوردی داشته باشد.»
او می‌افزاید که: در تعلیم‌نامه‌های سابقه آمده بود که فارغان دانشگاه نظامی به سویۀ لیسانس می‌توانستند ترفیع کنند. همین فارغان دانشگاه نظامی در صورت داشتن تحصیلات ماستری و یا فوق لیسانس، می‌توانستند از جگرن به دگروال ترفیع شوند. اما کسانی که می‌خواستند به رتبۀ جنرالی برسند؛ اول باید «ارکان حرب» می‌داشتند یا باید در رشتۀ نظامی دکترا PHD می‌داشتند، در عین زمان دو یا سه عنوان کتاب مسلکی باید می‌نوشتند که در کنفرانس‌های مسلکی از آن کتاب‌ها دفاع نیز صورت می‌گرفت.
او با تایید اظهارات سفیر اتحادیه اروپا می‌افزاید:« حالا که آدم می‌بیند تعداد جنرالانی که در افغانستان وجود دارند، بالاتر از رقم تمام جنرالان اتحادیۀ اورپاست. در حالی که اکثرشان سواد هم ندارند.»
آقای امرخیل، به راه مدنیت می‌گوید:« من کسانی‌را در وزارت داخله می‌شناسم که آشپز بوده، ولی حالا دگرجنرال اند. من آمر حوزه‌یی را می‌شناسم که رتبه‌اش جنرال است، ولی وقتی چیزی را می‌نویسد سکرترش را می‌خواهد؛ چون سواد ندارد و صدها مورد دیگر ….»
وی با تاسف و آرزوی این‌که واقعیت نداشته باشد می‌افزاید:«قرار شنیدگی‌هایم اخیرن ریاست شورای اجراییه کسی را از «لومری بریدمل» رتبۀ «دگروالی» داده است، البته در پولیس.»
وی اذعان می‌دارد که جنگ یک امر علمی و قابل محاسبه است و فقط دویدن نیست و به گفتۀ او «دویدن افتیدن دارد». آقای امرخیل با اظهار تاسف در ادامه گفت که همین «اکبر اندرابی» که در دانشگاه امریکایی کشته شد، هشت سال مبارزه کرده بود و قهرمانی کرده بود، ولی هنوز «لومری بریدمن» بود، برای چنین افرادی، کسی ربته نمی‌دهد، ولی و به گفتۀ او؛ کسانی وجود دارند که سواد ندارند و آرام نشسته دگرجنرال شده‌اند.
به عقیده وی، سرباز از یک «جنرال بی‌سواد» فرمان نمی‌برد، جنرالی که ابتکار نداشته باشد، جنگ را نفهمد و پلان محاربوی را طرح نتواند، قابل اطاعت نیست و «جنرال بی‌سواد موجب تلفات نیروهایش می‌شود.»
به گفتۀ امرخیل، جنرالان اروپایی وقتی بازنشسته می‌شوند، یا جایی استاد می‌شوند یا هم وظایف مهم دیگر را به پیش می‌برند، چون سه تا چهار دانشگاه را خوانده‌اند.
این انتقاد تند سفیر اتحادیه اروپا، همان‌طوری که برای همه شوکه‌آور بود، شاید برای دونرهای بخش نظامی افغانستان، به‌خصوص ایالات متحده امریکا، شوکه وارد کرده باشد.
آقای امرخیل، فشار مالیه‌دهندگان غربی را، دلیل این فشار بر حکومت افغانستان می‌داند. به گفتۀ او حالا همه چیز و تمام ابعاد فساد در افغانستان آشکار شده است. دیگر آن‌ها (دیپلومات‌های غربی) چاره‌یی جز انتقاد کردن و پذیرفتن واقعیت ندارند.
به باور کارشناسان، پول‌های میلیاردی بدون پرس‌وجو و حکومت بی‌برنامه سبب شد که فساد به‌طور سیستماتیک، اداره‌های افغانستان را آلوده سازد. اکنون ۱۵سال است که فساد در رگ رگ اداره‌های کشور ریشه دوانیده و چون «سرطان» همۀ ساختار را بیمار کرده است.
به گفتۀ امرخیل، «کرزی زیر فشار تنظیم‌های جهادی، بی‌سوادها را رتبه داد و حالا غنی نیز مجبور است زیر همان فشار رتبه‌های بلند نظامی بی‌سوادان را بپذیرد.»
به تصریح امرخیل، در ۱۵ سال اخیر به تمام رتبه‌های علمی و نظامی «خیانت» شده است و به‌ویژه، به رتبۀ جنرالی «تحقیر» شده است.
