تحلیل

رسانه‌های جمعی و پایبندی به منافع ملی

موضع‌گیری رییس‌جمهور غنی در برابر ابراز کمک از سوی دولت پاکستان به افغانستان در نشست قلب آسیا در دهلی نو با واکنش‌های متفاوت و جالبی روبرو شد. در افغانستان از سوی برخی از نهادها از این موضع‌گیری ستایش گردید. اما یکی از بخش‌های جالب و در عین زمان عبرت‌آموزی که می‌توان در رابطه به واکنش‌ها به این سخنان رییس‌جمهور به بحث گرفت، واکنش رسانه‌های جمعی پاکستان به این مساله می‌باشد. دیده شد که رسانه‌های پاکستان به دنبال انتشار این خبر از سوی رییس‌جمهور غنی به شدت به آن واکنش نشان داده و موضع‌گیری رییس دولت افغانستان را به صورت بسیار تند و زننده و در برخی از موارد به صورت اهانت‌آمیز مورد نکوهش قرار دادند.

اگرچه این موضع‌گیری از سوی بسیاری از رسانه‌های پاکستان بر خلاف اصول خبررسانی و گزارش‌دهی و تحلیل بی‌طرفانه می‌باشد، اما درکی که از این موضع‌گیری حاصل می‌شود، این است که رسانه‌های پاکستانی خود را بخشی از ملت پاکستان به حساب آورده و در سیاست‌های کلی و به خصوص در موضع‌گیری‌های مرتبط به منافع ملی آن کشور خویشتن را ملزم به حمایت قاطعانه از موضع‌گیری متناسب با منافع ملی آن کشور می‌دانند.

به نظر می‌رسد این موضوع می‌تواند یک الگوی خوب برای رسانه‌های جمعی در افغانستان باشد. یکی از واقعیت‌هایی که نمی‌توان انکار کرد این است که ثبات اجتماعی افغانستان به دلیل موجودیت برخی از خلاها به‌خصوص در بخش‌های امنیتی تحت تاثیر قرار گرفته است. اما به مراتب دیده شده که در برخی از موارد گزارش‌رسانی که از سوی رسانه‌های ما صورت گرفته، با این ادعا که به اصل آزادی بیان و گزارش‌دهی بی‌طرفانه آسیب نرسد، گاهی در تناقض آشکار با مصالح و منافع ملی و ثبات اجتماعی موضع‌گیری شده است.

شکی نیست که آزادی بیان یکی از دستاوردهای مهم جامعه بشری در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی می‌باشد. این دستاورد در بسا موارد مانع از آن شده و می‌شود که جامعه مورد سوء استفاده‌های سیاسی از سوی دست‌اندرکاران قدرت قرار گیرد. بیان آزاد افکار و اندیشه‌ها و خواسته‌ها تاثیر به‌سزایی در سازمان‌دهی جامعه به سمت‌وسوی خوبی و بهروزی داشته است. اما در عین زمان پدیده‌هایی که می‌تواند مظهر و مصداق آزادی بیان و افکار و تبارز اندیشه‌ها باشد، نباید به گونه‌یی عمل کند که این ذهنیت در میان مردم به میان بیاید که حد و مرزهای جمعی مربوط به منافع و مصالح ملی در قاموس استفاده‌کنندگان از آزادی بیان جایی نداشته و ندارد.

از این رو ایجاب می‌کند که رسانه‌های جمعی کشور و به‌خصوص رسانه‌های آزاد و غیردولتی که نقش مثبتی در بازتاب اخبار و گزارش‌ها در وضعیت سیاسی جدید افغانستان داشته است، در انعکاس خبرها و گزارش‌ها تفکیک و درجه‌بندی را در نظر بگیرند تا بتوانند در کنار اینکه از اصول مسلم مربوط به ارایه و انعکاس حقایق حفاظت می‌کنند، از منافع ملی افغانستان نیز پاسبانی و حفاظت نمایند. این یک بخش از عرف جامعه بین‌المللی است که در تعاملات بین‌المللی موضع‌گیری‌های ملت‌ها از زبان دولت‌ها و توسط دولت‌ها انعکاس می‌یابد. از این رو اگر رسانه‌های جمعی افغانستان نیز به عنوان یک بخش از ملت در خط پاسبانی از منافع ملی قرار داشته باشند و به‌خصوص این قرارگیری در خط پاسبانی از منافع ملی نیز به صورت یک دست صورت گیرد، در کنار اینکه باعث تقویت موضع‌گیری‌های دولت افغانستان در تعاملات منطقه‌یی و بین‌المللی می‌شود، نقش بارزی در ایجاد همبستگی داخلی نیز می‌تواند داشته باشد.

دولت دولت همسایه افغانستان و پاکستان در طول تاریخ بعد از ایجاد واحد سیاسی به‌نام پاکستان دارای روابط پیچیده و پرفرازونشیبی بوده است. یکی از بخش‌های مسلم محسوس در این روابط و به‌خصوص در نزدیک به سه دهه اخیر مداخله‌جویی اسلام‌آباد در رابطه به مسایل داخلی افغانستان بوده است که در بسا موارد منجر به تشدید تشنج در این کشور شده است. اما اکنون این تصور وجود دارد که رییس‌جمهور غنی در برخورد با پاکستان سیاست قاطعانه‌یی را در پیش گرفته است. آقای غنی در جریان نشست سران قلب آسیا در پایتخت هندوستان اعلام کمک 500 میلیون دالری پاکستان به افغانستان را رد کرده و از مقامات این کشور خواست که این مبلغ را در راستای مبارزه با هراس‌افکنی مصرف نماید. این موضع روز چهارشنبه هفته گذشته نیز به نحو دیگری از سوی رییس‌جمهور غنی بیان شد. آقای غنی در جمع جوانان تحصیل‌کرده در خیمه لویه جرگه گفت که اگر افغانستان یک سال از مداخله‌های امنیت‌شکنانه در امان باشد، می‌تواند 500 میلیون دالر را پیدا کند و اگر پنج سال آرامش داشته باشد، می‌تواند حتا به کشورهای همسایه افغانستان نیز کمک کند. با اینکه در اظهارات روز چهارشنبه رییس‌جمهور غنی به پاکستان اشاره‌یی نشد، اما قریب به ذهن برای بسیاری از مردم و تحلیل‌گران همین مساله می‌باشد که این اظهارات نیز تاکید بر همان موضع ابرازشده از سوی رییس‌جمهور در قبال اعلام کمک پاکستان به افغانستان در جریان نشست قلب آسیا در دهلی جدید می‌باشد. با توجه به نحوه برخورد و تعاملی که از سوی اسلام‌آباد با افغانستان صورت گرفته است، این انتظار وجود دارد که دیپلماسی دولت افغانستان در این زمینه از سوی رسانه‌های جمعی افغانستان نیز حمایت شود تا نتیجه بهتری در ترغیب افکار عمومی در سطح جهان به نحوه تعامل پاکستان با امنیت افغانستان به دست بیاید.

 

نوشته‌های مشابه

دکمه بازگشت به بالا