اذیت و آزار خانم‌ها در فضای مجازی از مشکلاتی است که بیشتر خانم‌ها از آن شکایت دارند.
برخی از این خانم‌ها می‌گویند که همواره در فضای مجازی با مزاحمت‌هایی از سوی کاربران ناشناختۀ مرد مواجه بوده‌اند و این افراد مزاحم با نام‌ها و نشانی‌های مستعار وارد می‌شوند.
سکینه امیری، خبرنگار و یکی از خانم‌های فعال در فضای مجازی می‌گوید: همواره در فضای مجازی با مزاحمت‌ها و تهدیدهای زیادی مواجه بوده و با برداشت‌های سو از سوی کاربران دیگر مواجه است.
به‌باور او، مزاحمت‌ها در دنیای مجازی، نشانۀ ضعف شخصیتی افرادی است که فقط خود این افراد آن را پر کرده می‌توانند.
خانم امیری می‌گوید: همواره از سوی کاربران مرد، پیام‌های عاشقانه دریافت می‌کند که در صورت عدم پاسخ به این پیام‌ها، از همان افراد پیام‌های تهدیدآمیز و عکس‌های غیراخلاقی دریافت می‌کند. این خانم گاهی به آبروریزی نیز تهدید شده است.
خانم امیری در ابتدای ورودش به فضای مجازی از نام مستعار استفاده می‌کرد؛ چون با تهدیدها و مزاحمت‌های زیاد مواجه بود؛ اما باگذشت زمان و ضرورت‌هایی که احساس می‌شد، حالا از نام وتصویر خودش استفاده می‌کند.
او دلیل مزاحمت‌ها در فضای مجازی را بی‌کاری افراد، به دنبال یک هم‌صحبت‌بودن، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی، نبود فرهنگ استفاده از این فضا و یا هم مشکلات روانی بعضی افراد می‌داند که همواره برای دیگران سبب مزاحمت می‌شوند.
او از کاربران فضای مجازی می‌خواهد که در این فضا به هویت و دیدگاه‌های خود و دیگران احترام بگذارند و شخصیت خود را بشناسند.
در کنار سایر مشکل‌ها، خانم‌ها با معضل بدبین‌بودن بعضی افراد نسبت به شبکه‌های اجتماعی‌مجازی نیز مواجه بوده‌اند.
مریم یکی دیگر از خانم‌های خبرنگار و فعال در شبکه‌های اجتماعی بر این باور است که معمولن قشر خاصی دست به اذیت‌وآزار خانم‌ها در این شبکه‌ها می‌زنند که از نگاه فرهنگی رشد لازم نکرده‌اند.
او می‌گوید که در هنگام استفاده از این شبکه‌ها با مزاحمت‌های زیادی مواجه شده است که بیشترشان از طریق فیسبوک بوده است.
مریم می‌گوید: همیشه در فضای مجازی از نام واقعی‌اش استفاده می‌کند و به اساس بعضی موارد مانند ترس زیاد از مزاحمت‌ها از تصویر خودش استفاده نمی‌کند.
به باور مریم، کسانی که دست به اذیت‌وآزار خانم‌ها در فضای مجازی می‌زنند، کسانی هستند که سطح فرهنگی‌وفکری پایین دارند و در زندگی خود کدام برنامه و هدف خاصی ندارند.
وی نقش خانم‌ها را هم در این رابطه موثر می‌داند و می‌گوید: «فضای مجازی جدا از فضای واقعی نیست، خانم‌ها باید مانند فضای واقعی متوجه مناسب‌بودن رفتار و پوشش خود باشند.»
کامله تارا، یکی دیگر از خانم‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی مجازی می‌باشد که از رفتار غیراخلاقی و غیرمسوولانۀ بعضی از کاربران این شبکه‌ها شکایت دارد.
او می‌گوید: به‌خاطر این‌که نشر عکس خانم‌ها و مخصوصن دختران در فضای مجازی و واقعی می‌تواند، بر حیثیت آنان در جامعه‌یی مانند افغانستان صدمه وارد کند، برای شناسایی حسابش در این شبکه‌ها از تصویرهای به غیر خودش استفاده می‌کند.
زلمی وفایار، استاد دانشگاه کابل می‌گوید: یک تعداد جوان در فضای مجازی به‌دنبال دوست‌اند و تعدادی دیگر هم براساس معضل‌های تربیتی که دارند، دوست دارند که همواره دیگران را اذیت کنند و تعدادی هم در تلاش رفع نیازهای جنسی از این رهگذراند.
به باور استاد وفایار، بخش اندکی از خانم‌ها با پخش و نشر فیلم‌ها و تصویرهای عجیب‌وغریب که برای جلب توجه دیگران انجام می‌دهند، زمینه را برای اذیت‌وآزار خودشان مساعد می‌کنند.
به گفتۀ این استاد روان‌شناسی، بخشی از جوانان به‌خاطر این‌که رهنمایی درست نمی‌شوند، به‌جای استفادۀ درست از فضای مجازی به‌طرف خرافه‌های اخلاقی و اجتماعی می‌روند که مشکلات زیادی را برای دیگران به‌وجود می‌آورند.
وفایار، تهدید در دنیای مجازی را می‌پذیرد؛ اما این تهدیدها را جدی نمی‌شمارد و در ادامۀ سخنانش می‌افزاید: اگر تصویر خانمی در فضای مجازی دیده شود، هنگامی که خودش از خانه بیرون می‌شود، همۀ افراد با دیدنش او را می‌شناسد و جلب توجه می‌کند.
او می‌گوید: «اگر این تصاویر با انگیزۀ مثبت و یا دست‌آورد نشر شود، جای افتخار است و اگر این تصاویر از جهت‌های شرم‌آور و ناامیدکننده باشد، طرز نگاه کردن افراد نشان می‌دهد که این افراد چه فکری در رابطه با این خانم‌ها دارد که تاثیر جدی و ناگوار بر روح و روان افراد دارد.»
به باور او، استفاده از نامهای مستعار در فضای مجازی یک تزویر است که سبب افزایش اذیت‌وآزار خانم‌ها می‌شود.
وفایار عواملی چون: مسایل فرهنگی، اجتماعی و تربیتی خانواده‌ها و نبود قانون استفاده از فضای مجازی در کشور را، سبب افزایش این مشکل می‌داند.
او می‌افزاید: «قبل از این که دولت برای استفاده از این فضا قانون بسازد، باید خود شخص با استفاده از وجدانش قانون‌های شخصی‌شان را بسازند.»
استاد وفایار از تمام افراد جامعه می‌خواهد که از نوآوری‌های جدید همیشه به شکل درست برای بهترشدن زندگی و جهت مثبت آن استفاده کنند.
این در حالی است که بیشتر مزاحمت‌ها به فیسبوک برمی‌گردد؛ چون از یک نگاه هزینۀ دسترسی به این شبکه در کشور خیلی آسان و از نگاه دیگر هم هیچ‌گونه قانون و یا چوکات، برای فعالیت در این زمینه وجود ندارد.
هرچند وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور از قانونی‌شدن استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی خبر داده بود؛ ولی باگذشت بیشتر از یک سال هنوز از این قانون خبری نیست.
سید عارف حسینی/ راه مدنیت
