کارمندان شهرداری در یک صبح زود، گل‌ولای داخل جویچه‌های کوته سنگی در ناحیه پنجم را روی جاده‌ها کشیده است. پیاده‌روهای پوشیده از کثافات داخل جویچهها، بوی زننده‌‌یی دارد. عابران به‌دلیل تعفن ناشی از زباله‌های داخل جویچه‌های آب‌رو کوشش می‌کنند با سرعت از این منطقه بگذرند.
شفیع‌الله، دکانداری که در کنار جاده مغازه دارد بر سر کارش آمده تا یک صبح دیگر کاری را آغاز کند. او دروازه مغازه‌اش را می‌گشاید و خاک‌روبه‌های داخل دکانش را داخل جویچه آب‌رو پیش دکانش می‌اندازد. دلیل او برای انتقال ندادن زباله‌ها به زباله‌دانی‌های شهر این است که «شهرداری زباله‌دانی کافی ندارد و دکانداران باید دوکان‌شان را ببندند و فاصله طولانی‌یی را طی کنند تا به زباله‌دانی برسند، در حالی‌که وقت برای مغازه‌داران مهم است و آنان نمی‌توانند روزانه وقت‌شان را تا رسیدن به زباله‌دانی‌ها هدر دهند. شفیع‌الله افزود:« باید شاروالی حداقل در هر۳۰ یا ۵۰ متری یک زباله‌دانی داشته باشد.»
وقتی از او می‌پرسم که چرا چنین کاری را می‌کند می‌گوید بهتر است که زباله‌ها به زباله‌دانی‌هایی انداخته شود که شهرداری در مناطق مختلف شهر جابه‌جا کرده است:« بهتر است یک زباله‌دانی در پیش هر ده دکان باشد و وقتی کارکنان شاروالی آمدند آن را انتقال دهند.»
اما مسوولان شهرداری همواره تاکید کرده‌اند که زباله‌دانی‌های کافی در سطح شهر جابجا شده، ولی مردم همکاری نمی‌کنند.
گاهی نیز دیده می‌شود که شهریان کابل به‌جای این که زباله‌ها را داخل زباله‌دانی بیندازند، آن را در اطراف زباله‌دانی‌ها می‌اندازند و با تردد وسایط، زباله‌ها در جاده‌ها پراکنده می‌شوند.
نجیب‌الله یک باشنده دیگر شهر کابل می‌گوید که انداختن کثافات سبب آلوده شدن محیط زیست می‌شود و مردم نباید چنین کنند. وی تاکید می‌کند: «همه دست به دست هم بدهیم و جویچهها و سرک‌ها را پاک کنیم. اگر این کار را نکنیم هر نوع بیماری ممکن است به سراغ ما بیاید.»
این مغازه‌دار می‌گوید که مقصر اصلی شهرداری کابل است؛ زیرا زباله‌دانی‌های کافی در شهر وجود ندارد تا مردم زباله‌ها را در بین آن بیندازند. به همین دلیل شهریان کابل مجبور می‌شوند زباله‌های‌شان را در بین جویچهها بیندازند. شفیع‌الله به این نظر است که جمعیت در شهر کابل بسیار زیاد است و زباله‌دانی‌های شهر برای همه کافی نیست.
همین گونه محمد عارف؛ دوکاندار مقابل پارک کارته سه، از انباشته شدن کثافات در کنار این پارک روی سرکی که به سمت سه‌راه علاء‌الدین می‌رود، شاکی است و می‌گوید: بوی متعفن این کثافات همیشه باعث اذیت و آزار عابران و باشندگان این محل است. وی تاکید می‌کند که شهرداری کابل باید در هر سرک کارته 3، سطل‌های کلان زباله را جابه‌جا کند و یا جمع‌آوری کثافت از منازل مردم را به عهده یک شرکت خصوصی در این منطقه بگذارد.
پیامدهای آلودگی در شهر
اداره حفظ محیط زیست بارها هشدار داده که زباله‌های داخل جویچهها و اطراف زباله‌دانی‌ها سبب بروز انواع بیماری می‌شود و به‌خصوص کودکانی که در نزدیکی این کثافات زندگی و یا بازی می‌کنند آسیب‌پذیرترند. کودکان به دلیل نبود جای بازی بیشتر در جاده‌ها وقت‌شان را می‌گذرانند و گاهی مصروف بازی با زباله‌هایی می‌شوند که در نزدیکی خانه‌های‌شان انداخته شده است.
داکتر محمدرفیع نایبی؛ متخصص بیماری‌های داخله و اطفال در گفتگو با روزنامه راه مدنیت گفت: گرد و خاکی که از زباله‌های داخل شهر به فضا بلند می‌شوند داری انواع میکروب‌ها و ویروس‌های خطرناک‌اند که سبب بروز انواع مریضی می‌شوند.
آقای نایبی تاکید می‌کند که شاروالی کابل و ساکنان شهر باید دست به دست هم بدهند و جمع‌آوری زباله‌ها را طوری مدیریت کنند که در جاده‌ها، آبروها و پیاده‌روهای شهر پراکنده نشوند.
اصول بهداشت و به‌سازي محيط زیست، در هر شهر ايجاب مي‌كند كه زباله‌ها در حداقل زمان از منازل و محيط زندگي انسان دور شده و در اسرع وقت دفع گردند.
اهميت دفع بهداشتي زباله‌ها زمانی برای همه روشن خواهد شد كه خطرهای ناشي از آن به‌خوبي شناخته شود. زباله‌ها نه فقط باعث توليد بيماري، تعفّن و زشتي مناظر مي‌گردند، بل مي‌توانند به وسيله آلوده كردن خاك، آب و هوا خسارات فراواني را به‌بار آورند. به همان اندازه كه تركيبات زباله مختلف است، خطرهای ناشي از مواد تشكيل‌دهنده آن‌ها نيز مي‌توانند متفاوت باشند. جمع‌آوري، حمل و نقل و آخرين مرحله دفع اين مواد بايستي به طريقي باشد كه خطرهای ناشي از آن در سلامتي انسان به حداقل ممكن كاهش يابد.
سرعت افزايش جمعيت، بهبود سطح بهداشت و پيشرفت‌هاي صنعتي در سطح جهان بيش از پيش باعث محدود شدن منابع آب شده است، این در حالی است که در کشور ما به‌خصوص شهر کابل، به منابع آبی و آلوده‌کننده‌های آب توجهی نمی‌شود. زباله‌هایی که ما در جاده‌ها پراکنده می‌کنیم خود یکی از آلوده‌کننده‌های آب است. به همین دلیل نیز صحت ما را با خطر مواجه می‌سازد. شهر کابل از یک‌سو با کمبود آب مواجه است و از سوی دیگر ما با پراکنده کردن زباله‌ها در آلوده کردن هوا نیز کمک می‌کنیم.
آرزو اکبری/ روزنامه راه مدنیت
