روز شنبه نخستین محموله گندم هند حاوی ۵۴۴کانتینر که حدود ۱۵هزار متریک تن گندم می‌شود، از مسیر بندر چابهار به افغانستان رسید. رسیدن این محموله با هیجان و شور از طرف مردم نیمروز مواجه شد. در حالی‌که کوتاه‌ترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر زمینی میان هند و افغانستان می‌تواند از پاکستان بگذرد، ولی اختلاف‌های مرزی درازمدت میان دهلی نو و اسلام‌آباد و اختلاف‌های جدی میان اسلام‌آباد و کابل، استفاده از این مسیرها را با دشواری زیاد مواجه کرده است.
سفیر هند در کابل، من‌پریت هورا، روز شنبه در مراسمی ویژه که به مناسبت دریافت این محموله تاریخی در شهر مرزی زرنج افغانستان شرکت کرده بود، موفقیت این عملیات را نشانه کارآمدی مسیر ترانزیت جدید خواند.
سفیر هند خاطرنشان نمود که صرف یک سال‌ونیم از توافق‌نامه میان هند، افغانستان و ایران دربارهٔ طرح عملیاتی‌کردن بندر چابهار می‌گذرد. آقای هورا اضافه کرد که دومین کشتی حامل گندم هند هم در حال حاضر در بندر چابهار پهلو گرفته است.
آغاز فعالیت بندر چابهار افق تازه برای تجارت افغانستان و گام موفقیت‌آمیز منطقه‌یی شمرده می‌شود. مسیر تاریخی تجارت افغانستان بنادر پاکستانی بوده است، ولی طی یک‌ونیم دهه اخیر، پاکستان از این مسیر ترانزیتی منطقه‌یی که آسیای میانه را نیز شامل می‌شود، بارها به‌عنوان ابزار سیاسی علیه افغانستان استفاده کرده است.
مسدود ساختن راه ترانزیتی تجارتی منطقه‌یی از سوی پاکستان بارها موجب خسارت‌های هنگفت تاجران چندین کشور، به‌خصوص تاجران افغان شده و حتا باعث شدت گرفتن تنش‌های سیاسی میان کابل و اسلام آباد گردیده است.
اما با راه‌اندازی بندر چابهار تنها حربه از دست پاکستان زمین افتاد و دیگر این کشور نمی‌تواند خواست‌های سیاسی و اختلاف‌های سیاسی خود را از این راه اعمال نماید.
بندر چابهار که توقع می‌رفت یک راه بدیل برای تجارت منطقه‌یی افغانستان باشد، اما اکنون اهمیت این بندر برتر از نیازهای افغانستان است و می‌تواند راه مطمینی برای یک تجارت مطمین منطقه‌یی از جنوب آسیا تا خاورمیانه و تا آسیای میانه باشد.
تاسیسات ترایزیتی ایران می‌تواند کمک خوبی برای سرعت، کیفیت و حجم مبادلات افغانستان و مسیر افغانستان با مارکیت بزرگ جنوب آسیا باشد، اما برای افغانستان تنها عملی شدن بندر چابهار کفایت نمی‌کند.
چند روز می‌شود مردم غور در اعتراض‌هایی پی‌گیر، خواهان توجه حکومت مرکزی شده‌اند. آنان راه و روشنی می‌خواهند.
جاده مستقیم کابل-هرات یا همان جاده معروف گرندیوال که از مناطق مرکزی و از ولایت غور می‌گذرد، می‌تواند تکمیل‌کننده مفید و خوبی برای بندر چابهار و توسعه زیربنایی بندر چابهار باشد.
این جاده و پروژه‌های دیگر چون بند برق پوزه‌لیج تقریبا یک‌دهه است که در دست کار قرار دارد، ولی هنوز در عمل، این پروژه‌های مهم اقتصادی کشور به بهره‌برداری است. هرگاه این برنامه‌ها به بهره‌برداری برسد، افغانستان گام بلندی را در جهت ترانزیت و تجارت برمی‌دارد.
مسیر کابل از قندهار تا به هرات حدود 1100 کیلومتر فاصله دارد. با توجه به خرابی راه این مسیر پانزده ساعت را در بر می‌گیرد تا به مقصد برسد. از سویی هم این مسیر یکی از بدامن‌ترین مسیرهای افغانستان است، چون سراسر از مناطق ناامنی می‌گذرد که برای ترانزیت منطقه‌یی و بین‌المللی هم به‌دلیل خرابی راه و هم به‌دلیل ناامنی مسیر غیرمطمین است و صرفه تجارتی چندانی ندارد.
اما برعکس مسیر جاده کابل- مناطق مرکزی و هرات حدود 800 کیلومتر فاصله دارد، در صورتی‌که این مسیر دارای جاده معیاری باشد، چیزی حدود 8ساعت بیشتر زمان نیز نمی‌گیرد.
عمده‌ترین مزیت این راه این است که حدود 50کیلومتر که از میدان وردک می‌گذرد، دیگر مناطق مرکزی از امنیت کافی برخوردار است و امنیت از شهر فیروزکوه تا هرات نیز جنجالی به مراتب کمتر از مسیر کابل، قندهار و هرات دارد.
با روی دست گرفتن جاده گردندیوال هم به خواست مردم غور پاسخ داده می‌شود، هم به وعده رییس‌جمهور که «افغانستان مرکزی» را از زندان جغرافیایی رهایی می‌بخشد، جامۀ عمل داده می‌شود و یک راه مطمین، امن و ارزان‌تر فراهم می‌گردد.
با این وصف حکومت مرکزی باید به‌دنبال عملی شدن بندر چابهار، کار روی جاده گردندیوال را جدیت بخشیده از اولویت‌های ملی قرار دهد. تا به قولی هم خدا را خوش آید، هم بندگانش را آسوده گرداند و همچنان خرما به‌دست آید.
تلاش‌های رییس‌جمهور در عملی شدن بندر چابهار، سیاست‌های بندسازی، رهایی افغانستان مرکزی از زندان جغرافیایی با توجه به امکانات موجود در کشور تا کنون چیزی در حد رضایت بوده است، اما دیده شود که در مورد بزرگترین «راه ملی» چه برنامه‌یی در پیش دارد؟
آنچه قابل درک است این می‌باشد که اهمیت این راه از هرکسی دیگری برای رییس‌جمهور قابل فهم است، ولی دیده شود که اطرافیان رییس‌جمهور اجازه خواهند داد که چنین پروژه‌یی ملی به اکمال برسد و در کنار آن مردم مناطق مرکزی از زندان طبیعی آزاد گردند؟
دکتور معروف
