منبع: فارن پالیسی
جهان در سال آینده مناقشات سال ۲۰۲۰ را به ارث خواهد برد: همه‌‌گیری کرونا، بحران اقتصادی، ریاست‌جمهوری فتنه‌انگیز دونالد ترمپ، تهدید جدید ناشی از جنگ‌ها و تغییرات اقلیمی.
علیرغم پیشرفت‌های اندک اما مهم در گفتگو‌های صلح، بسیاری از واقعات ممکن است در سال ۲۰۲۱ برای افغانستان اتفاق بیفتد.
پس از تقریباً دو دهه جنگ، دولت ایالات متحده در ماه فبروری با شورشیان طالب توافق‌نامه‌یی امضا کرد که به اساس آن واشنگتن متعهد شد در ازای تعهدات طالبان مبنی بر منع استفاده خاک این کشور برای عملیات تروریستی و گفتگو با دولت افغانستان، نیروهای خود را از این کشور بیرون کند.
گفتگو‌های صلح افغانستان خیلی زمان برد تا آغاز شود. دولت، روند تبادله ۵۰۰۰زندانی طالبان در بدل ۱۰۰۰سرباز را که ایالات متحده به طالبان وعده داده بود و کابل آن را یک طرفه می‌دانست، مدت شش‌ماه به درازا کشاند.
طالبان در ابتدا بم گذاری‌ها و حملات انتحاری بر شهرها را کاهش داده بودند، ولی با تشدید حملات و ترور‌ها به این تاخیرها در روند تبادله زندانیان پاسخ دادند.
بلاخره مذاکرات در اواسط ماه سپتمبر در دوحه آغاز شد، اما توافق روی کار شیوۀ مذاکرات تا ماه دسمبر زمان برد.
هیچ یک از طرف‌ها برای سازش تمایلی نشان نمی‌دهند. خونریزی، افزایش یافته است. به نظر می‌رسد طالبان محدودیت حملات روز‌های اول را کنار گذاشته‌اند به همین دلیل ماه‌های اخیر شاهد افزایش حملات انتحاری و حملات گسترده‌تری در شهرها بوده‌ایم.
یک چالش بزرگ در نحوه نگاه طرفین گفتگوها نهفته است . کابل متعهد است، اما مقامات ارشد حکومتی عملاً به طالبان اعتماد ندارند و یا احتمالاً مذاکرات را باعث نابودی دولت می‌دانند.
کابل تلاش دارد تا مذاکرات را بدون دور زدن واشنگتن به کندی انجام دهد. در مقابل رهبران طالبان به این باور هستند که در این جنگ برنده هستند و عقب‌نشینی ایالات متحده و روند مذاکرات صلح را منعکس‌کننده این واقعیت می‌دانند.
بسیاری از جنگجویان در صفوف طالبان انتظار دارند از مذاکرات بیش از آنچه که برای آن جنگیده‌اند، به‌دست بیاورند.
اوایل ماه می۲۰۲۱ آخرین مهلتی است که در توافق ماه فبروری برای خروج کامل نظامی ایالات متحده و ناتو تعیین شده است. اگرچه واشنگتن استدلال می‌کند که این امر به طور ضمنی منوط به پیشرفت در مذاکرات صلح افغانستان است، اما طالبان به احتمال زیاد نسبت به تاخیرها با عصبانیت واکنش نشان می‌دهند. از ماه فبروری تا حال، ترمپ هزاران نیروی آمریکایی را بیرون کشیده است.
در ابتدا کاهش نیروهای آمریکایی به ۸۶۰۰ در توافق‌نامه اجباری دوجانبه قرار گرفت، اما ترمپ قبل از انتقال قدرت نیرو‌ها را به ۴۵۰۰ کاهش داده و قول داده است که آن به ۲۵۰۰ برسد. اعلام عقب‌نشینی بی‌قید و شرط آمریکا، اعتماد به نفس طالبان و نارضایتی دولت را تقویت کرده است.
سرنوشت افغانستان به تمایل طالبان و دولت افغانستان به مصالحه بستگی دارد؛ اما بیشتر به استراتیژی بایدن بستگی خواهد داشت. زیرا دولت وی ممکن بخواهد عقب‌نشینی را مشروط به پیشرفت مذاکرات کند.
حفظ حضور ارتش آمریکا در افغانستان پس از ماه می۲۰۲۱ بدون سرکوب طالبان اقدام کوچکی نخواهد بود . تمایل بایدن به نگهداشتن چندین هزار نیروی ضد تروریسم در افغانستان بر پیچیدگی مسایل خواهد افزود.
شاید وی مجبور شود میان دو گزینه عقب‌نشینی و روند موفق بالقوه صلح تصمیم بگیرد. نه طالبان و نه کشورهای منطقه که حمایت آنها برای موفقیت در هر توافق‌نامه حیاتی است، حضور نامحدود نظامی ایالات متحده را نمی‌پذیرند.
خروج عجولانه آمریکا می‌تواند دولت افغانستان را بی‌ثبات کرده و به‌طور بالقوه به جنگ داخلی بزرگ و چند طرفه سوق دهد. برعکس، حضور طولانی‌مدت می‌تواند طالبان را از گفتگوها دور نموده و باعث تشدید حملات شود . در هردو صورت این بدین معنی است که سال ۲۰۲۱ سالی است که افغانستان نتیجه بهتری را در‌پروسه صلح به‌دست نخواهد آورد.
پی‌نوشت: رابرت مالی رییس و مدیر عامل گروه بین‌المللی بحران است. وی به‌عنوان دستیار ویژه خاورمیانه رییس‌جمهور باراک اوباما خدمت کرده است.
نویسنده: رابرت مالی
ترجمه: سیدجمال اخگر
