با دولت الکترونیک امیدها برای شفافیت بیشتر افزایش می‌یابد
سرمقاله/ افتتاح سه پروژه اقتصادی خط‌آهن آقینه – اندخوی، برق ترکمنستان – شبرغان و فایبر نوری در پنج‌شنبه گذشته، نویدبخش دو کشوری بود که یکی پنجمین مالک ذخایر طبیعی گاز جهان با هدف صادرات آن و کاهش وابستگی به چین و روسیه است و دیگری چهارراه خلوتی است که باید پیشفرض‌های موجود در فراروی خود را تغییر دهد. ترکمنستان که امسال باید سی‌سالگی استقلالش از شوروی را جشن بگیرد و افغانستان که عمر جنگ آن بیش از عمر استقلال کشور همسایه‌اش ترکمنستان است.
درباره فواید تطبیق این پروژه‌ها موارد زیادی عنوان شده است، مثلاً نقیب‌الله فایق، والی فاریاب و وکیل پیشین پارلمان – که ولایت تحت سرپرستی وی، بهره خوبی از این پروژه‌ها خواهد داشت – در توییتی نوشته است: «قبلا یک کیلووات برق را از ترکمنستان به ۶.۳سنت می‌خریدیم؛ اما با افتتاح این پروژه، ترکمنستان قبول کرده است تا هر کیلووات برق را به ۳سنت قرارداد کند. می‌توان گفت ارزان‌ترین برق دنیا که برای ده سال با نرخ ثابت قرارداد خواهد شد.»
البته ارزان‌ترین برق وارداتی شاید درست‌تر باشد، چون مشخص نیست برقی که به ۳سنت از ترکمنستان خریداری می‌شود درنهایت با چه تعرفه‌یی به دست مصرف‌کنندگان خواهد رسید.
معصومه خاوری، وزیر تکنالوژی معلوماتی، مخابرات و ساینس نیز افتتاح پروژه فایبر نوری به ظرفیت ۲٫۵گیگابایت را گامی دیگر به‌سوی افغانستانی دجیتل خواند. پیش‌تر هم ریاست جمهوری بر دجیتلی شدن کشور تاکید زیادی کرده بود؛ اما واقعا چقدر دجیتلی شدن مهم است و آیا فایبرهای نوری به آن کمک خواهد کرد؟
تأثیر فایبر نوری بر دجیتلی شدن
معمول‌ترین نوع انترنت در کشور ما ADSL و دیگری انترنت تلیفون همراه است؛ اما فایبرهای نوری عرضه‌کننده پرسرعت‌ترین انترنت هستند.
فایبر نوری همچون کیبل‌های مخابراتی است که در آن به‌جای مس، شیشه یا پلاستیک نازک انتقال اطلاعات را برعهده دارد و دیتا را توسط پالس‌های نوری منتقل می‌کند. ازآنجاکه سرعت نور کمترین تاثیر را فاصله می‌پذیرد، درنتیجه فایبرهای نوری سریع‌ترین و باکیفیت‌ترین انترنت را دارند، نزدیک به یک جی‌بی در ثانیه!
از سایر مزایا می‌توان به امنیت بالاتر، تاثیرناپذیری از میدان‌های الکتریکی و مقناطیسی خارجی و پهنای باند بالا اشاره کرد.
همه موارد ذکرشده به اهمیت این فایبرها در بهبود کیفیت شبکه‌های مخابراتی و انترنتی و درنهایت دجیتلی‌شدن اشاره دارد.
اهمیت دولت دجیتل در مبارزه با فساد
دولتی که براساس تکنالوژی‌های الکترونیکی و انترنت توسعه یافته و خدمت کند، دولت دجیتل خوانده می‌شود.
سهولت در خدمات‌رسانی همواره اصلی‌ترین نتیجه الکترونیک یا دجیتلی شدن دولت عنوان می‌شود؛ اما افزون بر سهولت که به معنای انعطاف، سرعت و گذر از محدودیت‌های زمانی و فزیکی است، این نوع دولت یا دولت‌داری با کاهش دخالت انسانی موجب کاهش فساد نیز می‌شود؛ موردی که هر روز به آن بیشتر احساس نیاز می‌شود.
ولت دجیتل معضلات مربوط به تردید در اطلاعات را با بهبود قابلیت کشف و با افزایش دسترسی به اطلاعات کاهش می‌دهد. مثلا در تازه‌ترین موردی که مربوط به خبر تأسف‌برانگیز، اما درنهایت امیدوارکننده برملا شدن ۱۲هزار کارمند خیالی است را می‌توان نتیجه مستقیم استفاده از اطلاعات دجیتلی یا همان ثبت بایومتریک دانست.
نتایج مطالعات جهانی در این زمینه نشان می‌دهد کشورهایی که دارای شاخص فساد پایین‌تر و شفافیت بودجه بالاتری هستند، وضعیت مناسب‌تری در شاخص الکترونیکی شدن داشته‌اند؛ اما پارادوکس جالبی هم در این رابطه وجود دارد؛ زمانی مردم از دجیتلی شدن استقبال می‌کنند که اعتماد بالایی به دولت داشته باشند؛ زیرا در مسایل مربوط به انترنت، وقتی فرایند مجازی صورت می‌گیرد، احساس اعتماد کمتری در فرد ایجاد می‌شود.
در گزارش قبلی روزنامه راه مدنیت، درباره پیشی‌گرفتن سیستم حواله از بانک‌داری، علت اصلی عدم استقبال مردم از بانک‌ها، بی‌اعتمادی به سیستم عنوان شد، چیزی که احتمالاً در دجیتلی شدن نیز گریبان دولت را خواهد گرفت؛ هرچند ضررش به همه خواهد رسید، شبیه همان تمویل تروریزم در گزارش یاد شده!
توجه به این نکته مهم است که فساد در ابتدا و پیش از بی‌اعتمادی مردم، باعث کاهش درآمد دولت از طریق فرارهای مالیاتی و افزایش اقتصاد غیررسمی می‌شود که نتیجه هولناکی در کشور ما داشته است.
توسعه دولت الکترونیک با تمام مزایای خود به‌خصوص در کشور ما که می‌تواند با تمرکز به آن راه پیشرفت را میان‌بر بزند، وابستگی شدیدی به پذیرش عمومی دارد. برای این منظور ترمیم روابط دولت و ملت از طریق ایجاد شفافیت، افزایش رفاه و کاستن از انواع تبعیض، تنها راه مؤثر به نظر می‌رسد.
