هزاره انترنشنل یک نهاد بین‌المللی متعلق به هزاره‌ها در واکنش به سخنان محمد محقق، مشاور ارشد رییس‌جمهوری در امور سیاسی و امنیتی مبنی بر اینکه نظام فدرالی مناسب افغانستان نیست، گفته: سخنان محقق از هیچ بخش مردم هزاره نمایندگی نمی‌کند.
محمد محقق، رهبری حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان روز پنج‌شنبه (۱۲حمل) در مراسم گرامی‌داشت از بیست و ششمین سالیاد عبدالعلی مزاری در هرات گفته بود که نظام فدرالی برای افغانستان مناسب نیست و طرح این نوع دیدگاه‌ها و اجرای آن به‌برخی شهروندان کشور که در ولایات مرکزی زندگی می‌کنند، آسیب اقتصادی می‌رساند.
هزاره انترنشنل با نشر اعلامیه‌یی تاکید کرد که اجرایی شدن نظام فدرال در افغانستان یکی از خواست‌ها و طرح‌های شهید عبدالعلی مزاری، رهبر پیشین حزب وحدت اسلامی افغانستان برای رسیدن به‌عدالت اجتماعی بود و با توجه به واقعیت اجتماعی کشور، نظام فدرال تنها گزینه‌‌یی «درست و عاقلانه» است.
در اعلامیه آمده که آقای محقق «کارمند حکومت و ارگ» است و او بنابر «بایدها و نبایدهای شخصی»، در برابر آرمان مزاری ایستاده است.
طبق اعلامیه هزاره انترنشنل، سخنان محمد محقق از هیچ‌بخش جامعه هزاره نمایندگی نمی‌کند، بل مردم از طرح این سخنان متاسف است.
در ادامه تاکید شده که موضع مردم هزاره بنا به آرمان و هدف شهید مزاری حمایت از نظام فدرال است. مردم هزاره به‌شکل یک‌پارچه و متحد بر آرمان‌های رهبر شهید مزاری با عزم راسخ و ثابت متعهد‌ند و در کنار سایر اقوام و مردم کشور به‌طور پی‌گیر از نظام فدرال به‌عنوان نظام سیاسی برای آیندۀ کشور حمایت می‌کنند.
همچنین هزاره انترنشنل بیان کرد که شهید مزاری برای فدرالی شدن کشور و اجرای عدالت اجتماعی طرح مدون و آماده‌یی داشت. پس از شهید مزاری، اما با آنکه تبعیض سیستماتیک در کشور ادامه یافت، این داعیۀ مثل دیگر آرمان‌های او توسط کسانی‌که ادعای رهبری مردم هزاره و جانشینی مزاری را داشتند نه تنها مد نظر گرفته نشد، بل همواره تلاش گردید تا آرمان‌های مزاری از ذهنیت‌ها پاک شود.
سخنان محمد محقق واکنش‌های گسترده را در پی داشته است. برخی از آن استقبال و شمار زیادی از آن انتقاد کرده‌اند. با ارایه طرح حکومت انتقالی صلح، برخی از سیاسیون و چهره‌های سیاسی آن را فرصتی برای تغییر و غیرمتمرکزسازی نظام می‌خوانند. قرار است که درباره این طرح در نشست استانبول بحث شود.
