مردم افغانستان و جهان با برگزاری نشست استانبول امیدوارند که به بزرگ‌ترین بحران قرن، یعنی جنگ چهل‌ساله افغانستان خاتمه داده شود تا افغان‌ها از صلح و امنیت کامل برخوردار شوند.
نشست مسکو نفس تازه به جان در حال احتضار موافقت‌نامۀ دوحه دمید. در آن نشست به‌علاوه مذاکره دربارۀ چگونگی نظام آینده، آتش‌بس، طرح دولت انتقالی و مهم‌تر از همه خروج نیروهای خارجی مورد مذاکره قرار گرفت.
امریکا، روسیه، چین و پاکستان مخالفت خود را با دولت خودساختۀ گروه طالبان به‌نام امارت اسلامی نشان دادند.
دولت بایدن تمایل دارد تا به این جنگ ناتمام و کثیف خاتمه داده شود. بایدن در نخستین نشست مطبوعاتی خود اعلام نمود که خروج نیروهای امریکا در تاریخی که ترمپ تعیین نموده، بسیار دشوار است و امریکا با متحدان خود در این راستا مشورت و تصمیم خواهد گرفت.
گروه طالبان به این تعلل واشنگتن هشدار دادند که اگر موافقت‌نامۀ دوحه اجرا نگردد به جنگ ادامه خواهند داد. تضادهای شدید میان ارگ و طالبان و تعلل امریکا از ذکر زمان نامعلوم خروج نیروهای آن از افغانستان با وجود امیدواری‌ها، وظایف اشتراک‌کنندگان نشست استانبول را چالش‌برانگیز خواهد کرد.
مساله چالش‌برانگیز دیگر تیرگی روابط میان امریکا با روسیه و چین است.
با این وجود که امریکا، روسیه و چین پیرامون افغانستان همکاری دارند، کاخ سفید روسیه و چین را چون تهدیدهای کلیدی و بالنده به منافع استراتژیکی امریکا می‌داند و این مساله بر نشست استانبول تاثیرگذار خواهد بود.
دولت بایدن با طرح استراتژی «همکاری، رقابت و مقابله» همکاری و رقابت را با این دو کشور اتمی در چارچوب قواعد امریکا ملزوم می‌گرداند و این کشورها باید مطابق قواعد امریکا بازی کنند و بر مبنای این طرح برای جلوگیری از انارشیزم، اقتدارگرایی و انکسار قدرت، یک ثبات‌دهنده در جهان باشد.
روسیه و چین در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یک‌جانبه‌گرایی امریکا را نمی‌پذیرند و فشار و دیکته را مخالف منافع ملی خود و نظم جهانی می‌دانند؛ اگرچه هر دو کشور طرفدار مقابله‌جویی با امریکا نیستند.
جنگ سرد جدید نوعی بی‌اعتمادی بی‌سابقه را در روابط آنها ایجاد نموده است. بیم آن می‌رود که تیرگی روابط میان امریکا با روسیه و چین که هر دو در قضییه افغانستان اتفاق نظر دارند وزن نشست استانبول را کم‌رنگ‌تر بگرداند؛ چون هر دو کشور از اعضای دایمی شورای امنیت سازمان ملل می‌باشند و از سال۲۰۱۸ به این‌سو متفقانه علیه قطع‌نامه‌های امریکا از حق وتو استفاده می‌کنند.
مقام‌های بلندپایه این کشورها به نیت امریکا در مبارزه با تروریزم و وعده‌های خروج امریکا از افغانستان بی‌اعتماد شده‌اند. روسیه و چین هر نوع تعلل و یا علت‌تراشی، خروج نیروهای امریکا را بزرگ‌ترین خطر به آینده صلح می‌دانند.
نشست استانبول بزرگ‌ترین امتحان برای شرکت‌کنندگان افغانستان خواهد بود تا لجاجت و خودخواهی‌ها را به‌خاطر صلح و آینده افغانستان کنار گذاشته و نگذارند کشور به میدان بازی قدرت‌های بزرگ تبدیل گردد؛ زیرا هر نوع لجاجت و خودخواهی و برخورد و موضع غیر مسوولانه، باز هم تهدید جدی برای ثبات و امنیت افغانستان خواهد بود.
دکتور علی‌احمد کریمی
