طلای سیاه طالبان؛ احیای اقتصاد از دست‌رفته

از آنجا‌که اقتصاد افغانستان بعد از برگشت طالبان به کابل در شرایط بسیار بحرانی قرار گرفته است، طالبان با تمرکز به صادرات زغال سنگ در پی کسب درآمد بیشتر هستند. این درحالی است که تعدادی از معدنچی‌ها را کودکان زیر سن تشکیل می‌دهند.

ده‌ها مرد و کودک سر تا پا پوشیده از گرد زغال سنگ در تونل‌های معادن زغال سنگ در شمال افغانستان به صورت متداوم کار می‌کنند. طفلی هشت‌ساله در نحرین ولایت بغلان با استفاده از بارگیری مرکب زغال سنگ را از معدن به لاری‌هایی به مقصد کابل انتقال می‌دهد. این اطفال بدون هیچ‌گونه ماشینری و وسایل حفاظتی کار می‌کنند.

منلگ ۶۰ساله می‌گوید: به لطف افزایش قیمت جهانی کالاها در گیرودار جنگ اوکراین و اختلالات مرتبط با ویروس کرونا، تجارت در معادن غال سنگ افغانستان رونق گرفته است. این امر به گروه طالبان فرصت استثنایی درآمد ایجاد کرده است. طالبان پس از به قدرت رسیدن و تحریم توسط جامعه بین‌اللملی به انزوا رفتند. استخراج و صدور زغال سنگ فرصت خوب به طالبان برای احیای اقتصاد از دست‌رفتۀ افغانستان می‌باشد.

پس از خروج ناتو و سقوط حکومت مورد حمایت غرب توسط طالبان، این کشور شاهد فروپاشی اقتصادی نیز بوده است. پیش از این، ۴/۳حصه از بودجه افغانستان را کمک‌های بین‌اللملی تشکیل می‌داد که با سقوط حکومت و فروپاشی اقتصادی، نه تنها این رقم پایان یافت، بل ۹ملیارد پشتوانه پولی افغانستان هم توسط امریکا بلاک گردید.

برای راه‌اندازی مجدد اقتصاد، طالبان به شدت صادرات زغال سنگ را افزایش دادند. از جانب دیگر، طالبان بدون در نظر گرفتن تاثیرات محیطی و نگرانی مردم کنترل مالیات بر کالاها و تکس‌ها از منابع طبیعی تا میوه را افزایش داده‌اند.

بخش بزرگی از زغال سنگ افغانستان با عبور راه‌های طولانی و کوه‌های صعب‌العبور به کابل و بعدا به پاکستان انتقال داده می‌شود. دیوید منسفیلد؛ نویسنده گزارشی در مورد تجارت بیرون‌مرزی افغانستان تحت حاکمیت طالبان می‌نویسد که صادرات زغال سنگ به پاکستان از زمان به قدرت رسیدن این گروه دوبرار شده که سالانه حدود ۴میلیون تن در سال می‌رسد. او افزوده است که طالبان به صورت غیر منتظره در کنترل تجارت، کاهش فساد اداری و قاچاق کالاهای وارداتی موفق بوده‌اند که در نتیجه سبب افزایش عواید برای تقویت حکومت طالبان شده است.

با آنکه واردات به کشور کاهش یافته است، اما سازمان ملل انتظار دارد که واردات در سال جاری به ۱.۸میلیارد دالر برسد که در سال۲۰۱۹ ، ۱.۲میلیارد دالر بود.

عبدالله الدرداری؛ رییس برنامه توسعه سازمان ملل در افغانستان می‌گوید: حکومت قبلی کار روی انتقال انرژی سبز برای محیط زیست سالم را آغاز کرده بود. حال آنکه طالبان از سوخت فسیلی استقبال کرده و روی این ملحوظ مردم شروع به بهره‌برداری از زغال سنگ کردند که برنامه انتقال سبز از هم پاشید.

افغانستان دارای منابع غنی معدنی بوده که حکومت‌ها و سرمایه‌داران را به وجد آورده است. این سرمایه خوابیده در دل زمین به ارزش بیشتر از ۱تریلیون دالر پیش‌بینی می‌شود اما دهه‌ها جنگ و بی‌ثباتی اکتشاف و استخراج معادن را محدود کرده است. در سال۲۰۰۷ شرکت دولتی چینی (گروپ کمپنی‌های متالورژیکال) قرارداد استخراج مس عینک یکی از بزرگترین معادن جهان را با وزارت معادن و پترولیم عقد کرد که بنابر مشکلاتی تا اکنون استخراج آن شروع نشده است.

طالبان از اینکه با ذخایر مالی بدون پول مواجه شدند توانستند با تنظیم مالیات بر همه چیز از سنگ‌های قیمتی مانند لاجورد گرفته تا کشت گسترده تریاک تامین مالی کنند. از آنجا که این عواید برای حکومت داری کافی نیست، آنها در تلاش قراردادکردن معادن بزرگ با کشورهای منطقه هستند.

نورالدین عزیزی؛ وزیر تجارت طالبان گفت: کابل در حال مذاکره با با سرمایه‌گذاران چین، روسیه وکشورهای دیگر است تا با قراردادهای معادن مفیده جامد و ذخایر نفتی از بحران اقتصادی با موفقیت به در آید. برنامه‌ای‌که امارت اسلامی به تجارت دارد بهتر از حکومت قبلی است.

نورالدین عزیزی می‌افزاید که تاکنون هیچ قرارداد بین‌المللی صورت نگرفته است. در حال حاضر فعالیت‌های معدنی داخلی و نسبتا کوچک است. وزارت معادن می گوید که عملا ۱۷معدن زغال سنگ از ۸۰ معدن در شمال افغانستان فعال می‌باشد.

استخراج معادن در شمال کشور بسیار ظالمانه است. نیمی از معدن‌چیان جوان یا نوجوان به نظر می‌رسد که با دست‌مزد ناچیز و خطرات فراوان کار می‌کنند. بسیاری از کارگران معدن نسل به نسل در معادن زغال سنگ کار می‌کنند. مانند نجیب‌الله ۳۵ساله که از نوجوانی در کنار پدر بزرگش شروع به کار کرد. حالا نورالله پسر ۱۲ ساله‌اش نیز با او پیوسته است.

کارشناسان می‌گویند که اطفال از دیر زمانی در معادن زغال سنگ مصروف کار بوده‌اند؛ اما با افزایش بحران اقتصادی آنها مجبور به ترک مکتب شده‌اند و با گذشت هر روز شمار اطفال  در معادن رو به افزایش است.

عتیق‌الله ۱۴ساله می‌گوید که هیچ چیزی به غیر از کار کردن در معدن باقی نمانده است. او می افزاید که چه کسی خوشحال است که صدها متر پایین در تونل‌ها کار کند.

محمد ۵۵ساله کشاورز که با ویران‌شدن زمین‌هایش در اثر سیلاب، استخراج زغال سنگ را در نهرین آغاز کرده است،  گفت، افزایش قیمت زغال سنگ به معنی عواید بیشتر است که از زمان تسلط طالبان این عواید دوبرابر شده است. او گفت که کارگران به سیاست اهمیت نمی‌دهند.(آنها فقط به داشتن کار وکسب و درآمد اهمیت می‌دهند.)

سخنگوی وزارت معادن گفت که سرمایه‌گذاران خارجی و تکنولوژی شرایط کار را بهتر می‌سازد و به کاهش اطفال کاگر کمک می‌کند.

حکومت طالبان تعهد سپرده که بهره‌برداری و صادرات تریاک را متوقف کند. در ماه می کشت و قاچاق تریاک ممنوع شد، اما تحلیلگران می‌گویند هنوز زود است بگوییم که این ممنوعیت قابل اجرا خواهد بود و یا خیر. با این وجود سازمان ملل میلیاردها دالر برای ریشه‌کن کردن کشت تریاک هزینه کرد، اما کشت تریاک از سال۲۰۱۱ بدین‌سو دو برابر شد.

به دلیل اینکه رژیم طالبان با تحریم جهانی روبرو است، بانک‌های بین‌المللی تمایلی به مداخله ندارد و عواید عمدتا از طریق معامله‌گران غیر رسمی این پول‌ها واریز می‌گردد که مصارف بیشتری را متقبل می‌شود.
منبع: فایننشیل تایمز/ برگردان: ذکریا فاتحی