افغانستان در آستانه افتتاح یکی از بزرگترین پروژه‌های تاریخ خود قرار دارد؛ به زودی خط لوله انتقال گاز “تاپی” وارد مسیر خود در خاک کشور می‌شود.
تاپی بزرگترین پروژه اقتصادی منطقه‌یی هم است که مقدمات آغاز کار آن در افغانستان و از طریق ولایت هرات انجام شده و در روزهای پیش رو این ولایت صحنه مراسم افتتاح آن خواهد بود.
از طریق خط لوله تاپی، گاز طبیعی کشور ترکمنستان مسیر کشورهای افغانستان و پاکستان را پشت سر گذاشته و وارد هندوستان خواهد شد، قرار است که تاپی بخشی از گاز طبیعی مورد نیاز هند را برآورده کند.
ولایت‌های هرات، فراه، نیمروز، هلمند و قندهار مسیر 816 کیلومتری تاپی در خاک افغانستان خواهند بود.
کشورهای افغانستان و پاکستان که نقطه وصل دو طرف تبادله گاز طبیعی (ترکمنستان و هندوستان) هستند به دلیل در اختیار گذاشتن خاک خود برای عبور این خط لوله، به مزایای زیادی دست خواهند یافت.
البته بخش زیادی از منفعت حاصل از پروژه تاپی به افغانستان خواهد رسید.
مزیت‌های اقتصادی و سیاسی تاپی برای افغانستان
از اهمیت اقتصادی پروژه تاپی برای افغانستان می‌توان به چند مورد اشاره کرد:
- پروژه تاپی سالانه صدها میلیون دالر عواید داخلی را نصیب افغانستان خواهد کرد، پولی که حق این کشور برای گذاشتن خاک خود در اختیار پایپ لاین گاز است.
- افغانستان سالانه در سه نوبت ده ساله 3میلیارد متر مکعب گاز را به قیمت ارزان خریداری خواهد کرد.
- در کنار خط لوله گاز، خط آهن، لین انتقال برق 500کیلو ولت، فایبر نوری حلقوی هم از همین مسیر عبور خواهند کرد.
خط انتقال برق 500کیلو ولت افغانستان، ترکمنستان و پاکستان از همین مسیر عبور می‌کند، در آینده نزدیک ارزیابی تخنیکی و طرح‌ریزی آن روی دست گرفته خواهد شد.
خط راه آهن ترکمنستان-افغانستان هم همزمان با پروژه تاپی افتتاح خواهد شد.
این خط آهن در آینده نزدیک از طریق بندر ترکمن‌باشی به کشورهای آذربایجان، جورجیا و ترکیه و سپس به اروپا وصل می‌شود و همچنین با استفاده از این خط آهن، افغانستان به کشورهای آذربایجان و سایر کشورهای دارای منافع مشترک متصل می‌شود.
بخش غربی فایبر نوری حلقوی افغانستان هم از مسیر تاپی عبور خواهد کرد.
اما اهمیت سیاسی تاپی هم کمتر از مزایای اقتصادی آن نیست. افغانستان با اجرای این پروژه می‌تواند پتانسیل جغرافیایی خود در زمینه پیوند زدن کشورهای آسیای میانه و جنوبی را به منطقه ثابت کند.
از جانبی هم تاپی آغاز فصلی است که در آن افغانستان بدون خشونت و کشمکش واردۀ دیگر کشورها، از جغرافیای خود به شیوه مسالمت‌آمیز به منفعت می‌رسد.
مزیت سیاسی دیگری که تاپی برای افغانستان دارد، هم‌قطاری و همکاری با پاکستان در یک پروژه منطقه‌یی و اقتصادی است، آن هم در شرایطی که افغانستان دست بالاتر را دارد.
در همکاری‌های اقتصادی این دو کشور، همواره پاکستان دست پیش داشته و اهرم فشار در دست آن بوده و همیشه با استفاده از این فرصت، سوءاستفاده‌های سیاسی کرده است اما در تاپی که سرآغاز پروژه‌های انتقال انرژی از آسیای میانه به آسیای جنوبی است، افغانستان جایگاه استراتژیک نسبت به تمامی کشورهای دخیل دارد.
پس همین مزیت و جایگاه می‌تواند روحیه تعامل افغانستان با کشورهای دخیل در تاپی به ویژه پاکستان را تقویت ببخشد و انگیزه‌یی را برای این کشور ایجاد کند تا همجواری و همسایگی مسالمت‌آمیز را رعایت کند و همچنین در مبارزه با تروریزم صداقت بیشتری از خود به خرج دهد.
حراست از تاپی
در روزهای آینده برخی از سران کشورهای ترکمنستان، پاکستان، هندوستان و افغانستان در هرات گرد هم می‌آیند و کار پروژه تاپی را در خاک افغانستان به گونه رسمی افتتاح می‌کنند.
آمادگی زیادی برای افتتاح پروژه تاپی در هرات گرفته شده است؛ از بازسازی و نوسازی جاده‌ها، رنگ‌آمیزی دیوارها، نصب تابلوها و بنرهای مخصوص پروژه تاپی و نصب پرچم‌های چهار کشور دخیل در این پروژه گرفته تا تدابیر شدید امنیتی همگی رنگ و بوی خاص به هرات بخشیده و این ولایت را آماده استقبال از افتتاح بزرگترین طرح اقتصادی منطقه‌یی ساخته است.
مقام‌های محلی هرات این روزها مصروف آماده‌سازی این ولایت برای برگزاری باشکوه مراسم افتتاح تاپی هستند.
محمدآصف رحیمی، والی هرات در نشستی خبری گفت: «تاپی یک پروژه با اهمیت و سرنوشت‌ساز برای افغانستان است و بهترین تدابیر امنیتی و آمادگی‌ها برای افتتاح آن روی دست است.»
او گفته از امروز پنج‌شنبه (3 حوت) فضای هرات صد در صد جَو امنیتی را به خود می‌گیرد.
نیروهای امنیتی در نقاط بسیاری از این ولایت مستقر شده‌اند و تمام رفت‌وآمدها را زیر نظر دارند، تردد وسایل نقلیه بدون اسناد و شیشه دودی متوقف شده است.
مردم هرات هم که از مدت‌ها به این طرف منتظر افتتاح پروژه تاپی هستند، همکاری خود با نیروهای دولتی را در تامین امنیت مراسم این پروژه افزایش داده‌اند.
از جانبی هم سهم‌گیری آنان در آراستن شهر هرات و برگزاری باشکوه مراسم تاپی از نکات جالبی است که این روزها می‌توان در این ولایت آن را مشاهده کرد.
در این روزها دیده شده گروه‌هایی از جوانان و بانوان در رنگ‌آمیزی و نقاشی دیوارهای هرات با اشتیاق بسیار سهم گرفته‌اند.
گفتنی‌است کار عملی پروژه تاپی از سال 2016 آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2020 مرحله گازرسانی آن شروع شود.
این خط لوله انتقال گاز 1هزار و 814کیلومتر طول دارد که 816 کیلومتر آن در داخل خاک افغانستان است.
علی جوادی/ هرات
