در حالی‌که دور پنجم نشست قطر در جریان است و امیدواری‌ها برای به نتیجه رسیدن گفتگوهای صلح افزایش یافته، کشورهای منطقه نیز به در مساله صلح افغانستان فعال شده‌اند.
حمدالله محب؛ مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور در سفری به اوزبیکستان رفته است. این درحالی‌ست که وزیر خارجه اوزبیکستان نیز با ملابرادر در دوحه دیداری داشته است.
وزارت خارجه اوزبیکستان گفته که تاشکند تمام تلاش‌های خود را به کار خواهد بست تا از روند گفتگوهای صلح افغانستان بدون منافع مشخص اوزبیکستان حمایت کند.
خلیل‌زاد نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در روند صلح افغانستان هم ابراز امیدواری کرده که در دور پنجم گفتگوهای صلح به نتایجی جدی‌تر دست یابد.
صلح در افغانستان به همان میزان که برای حکومت و مردم یک ضرورت مبرم پنداشته می‌شود، برای منطقه نیز می‌تواند پیامدهای خوبی داشته باشد.
موقعیت جیواکانومیک افغانستان این واقعیت را تایید می‌دارد. به گفته رییس‌جمهور غنی، آینده اقتصاد جهان به اقتصاد بالنده آسیا وابسته است و این ظرفیت به شکل بالفعل برای تبدیل شدن آسیا به یک قاره اقتصادی از هم اکنون وجود دارد.
از این میان انرژی سرشار در آسیای میانه و صنعت بالنده در آسیای جنوبی تنها می‌توانند از مسیر افغانستان با هم در ارتباط موثر باشند.
کشورهای آسیای میانه به عنوان دولت‌های جدید، پس از ده‌ها سال استعمار شوری، بیش از دیگران برای بهبود اقتصادی و اجتماعی‌شان در تلاش‌اند. از این میان شوکت میرضیایوف؛ رییس‌جمهور جدید کشور اوزبیکستان که در سال 2016 بعد از مرگ اسلام کریموف به قدرت رسید، به شدت در تلاش است روابط شکسته اوزبیکستان دوره کریموف با همسایه‌ها و منطقه را ترمیم کند و اوزبیکستان را وارد یک رونق اقتصاد جدید بسازد.
او در اقدام تازه در اواخر سال 2018 مرزهای بسته اوزبیکستان با تاجکستان را پس از سال‌ها باز کرد و چندین قرارداد اقتصادی با تاجکستان به امضا رسانید و جدایی سیاسی را میان دو ملت برادر تاجکستان و اوزبیکستان از میان برداشت.
آقای ضیایوف با سیاست نرم و عاقلانه اکنون در پی آن است که روابط اوزبیکستان را با تمام جهان به‌خصوص با کشورهای همسایه و منطقه به بالاترین حد ممکن برساند و از این طریق فرصت‌های کلان اقتصادی را برای مردم اوزبیک دست و پا کند.
دیده می‌شود که آقای ضیایوف یک دکترین روشن و صادقانه خارجی را با همسایه‌ها، کشورهای منطقه و تمام جهان به‌عنوان افق جدید سیاست خارجی اوزبیکستان قرار داده است. از این رو حالا تلاش دارد در روند گفتگوهای صلح افغانستان نیز نقش مثبت و ارزنده داشته باشد؛ زیرا یک افغانستان آرام و با ثبات می‌تواند نقش مثبت و موثری برای بهبود اقتصاد منطقه به‌خصوص اقتصاد آسیای میانه و جنوب آسیا بازی کند.
پروژه‌های انرژی چند ملیتی که به ابتکار افغانستان و از مسیر افغانستان از آسیای میانه به جنوب متصل خواهند شد، می‌توانند اقتصاد کل منطقه به‌خصوص این دو منطقه استراتیژیک اقتصادی را به‌طور کامل متحول کنند.
در عین زمان بازارهای آسیای میانه مساعدترین بازارها برای محصولات زراعتی، محصولات باغداری و خورده‌تولیدات برقی پاکستان، هند و تمامی کشورهای جنوب آسیا باشند.
با عملی شدن این پروژه نرخ بیکاری در کل؛ در منطقه کاهش پیدا می‌کند، درصدی زیر خط فقر کم می‌شود، رفاه جامعه بالا می‌رود و در چنین وضعیتی افراطیت خود به خود به انزاو کشیده می‌شود.
از این رو تلاش‌های صادقانه دولت جدید اوزبیکستان برای به نتیجه رساندن گفتگوهای صلح افغانستان قابل درک است. و در عین حال راه درست نیز همین است.
بهتر خواهد بود که سایر همسایه‌های افغانستان با پیروی از اوزبیکستان در رسیدن منطقه به یک قطب جدید اقتصادی عاری از خشونت و افراطیت و سربلند در میان ملت‌های جهان مساعی لازم به خرج دهند.
فقر، خشونت، سطح پایین زندگی، بیکاری و سرانجام ناامیدی از بهبود وضعیت زندگی موجب می‌شوند که سیلی از مهاجرت از کشورهای منطقه به شمول افغانستان، ایران و پاکستان راهی اروپا گردند.
در صورتی‌که یک مساعی مشترک منطقه‌یی برای بهبود وضعیت خجالت‌آور منطقه ما روی دست گرفته شود، به اطمینان راسخ می‌توان گفت که تا یک دهه دیگر این منطقه نه تنها صادرکننده مهاجرت به جهان نخواهند بود که با سرازیر شدن سرمایه‌‌های کلان بین‌المللی به منطقه دارای ظرفیت کاریابی بلند تبدیل خواهند شد.
روی این مبناست که می‌توان برنامه‌های جدید دولت اوزبیکستان و تلاش‌های این کشور را برای رفع خشونت و ترور از منطقه قابل ستایش دانست.
نویسنده: دکتور کریمی
