از محافظه‌کاران داخلی تا سیاست‌مداران پوپولیست، ملی‌گرایان و اسلام‌گراهای تندرو همه چشم انتظار ماندن ترمپ در کاخ سفید بودند
رضا رضایی، کارشناس روابط بین‌الملل
به‌عنوان یک ابرقدرت، ایالات متحده، متحدان و مخالفان زیادی در جهان دارد و کشورها به تناسب دوستی و دشمنی با این کشور از آن متاثر می‌شوند. طبق گزارش وال استریت جورنال، از زمان کاندیدا شدن جو بایدن در ماه جون، هر دو نامزد دربارۀ ۲۹کشور در جریان کارزارهای انتخاباتی صحبت کردند. از این‌رو انتخابات امریکا همواره برای کشورهای جهان مهم بوده است.
سوای این، ترمپ از نظر مواضع رفتاری در داخل و خارج از امریکا طرفداران و مخالفان زیادی دارد. خیلی‌ها نگران تمدید دورۀ او بودند و سیاست‌های غیرعقلانی او را به ضرر دموکراسی و نظام بین‌الملل می‌دانستند، اما خیلی‌ها موافق ماندن او در کاخ سفیداند. در اینکه ترمپ بماند یا برود، نظرسنجی‌های زیادی در سطح ملی و بین‌المللی صورت گرفته و حتا برخی از رهبران و گروه‌ها ترجیح‌شان مبنی بر پیروزی مجدد ترمپ را پنهان نکردند، از جمله گروه طالبان که برای پیروزی او دعا هم کردند. به غیر از طالبان دیگر چه کسانی آرزوی پیروزی ترمپ را داشتند؟
رای‌دهندگان ترمپ در امریکا
براساس مطالعۀ مرکز پژوهشی پیو Pew که در سال ۲۰۱۸ انجام شده، ۵۸درصد سفیدپوستان به ترمپ و ۳۹درصد به خانم هیلاری کلینتون رای دادند. همچنان، در این انتخابات و انتخابات ۲۰۱۶ پایگاه‌های رای ترمپ بیش‌تر سالمندان، بازنشستگان، محافظه‌کاران، مسیحیان انجیلی، افراد دارای تحصیلات اندک یا بدون مدرک دانشگاهی، حامیان نگهداری و حمل اسلحه، مخالفان نقش انسان در تغییر اقلیم، رای‌دهندگان حومۀ شهرها و مهم‌تر از همه جامعۀ روستایی و کشاورزان را تشکیل داده است.
ترمپ ضمن حفظ این پایگاه‌ها، در انتخابات سه نومبر ۲۰۲۰ میزان رای خود را نسبت به سال ۲۰۱۶ با ۵میلیون رای بیش‌تر به ۷۱میلیون رساند. دلایل رای به او نیز کم نیست. مهم‌ترین‌ها نارضایتی بخشی از مردم امریکا از ورود مهاجران، حضور پیروان دیگر ادیان، رشد شرکت‌های فناوری کلان، تعطیلی معادن، نارضایتی کشاورزان و ده‌ها دلیل دیگر.
ترمپ در میانۀ این شکاف ایستاد و فضای دوقطبی‌‌شده را شدیدتر هم کرد. شاید اگر همه‌گیری ویروس کرونا نمی‌آمد، چه بسا او پیروز رقابت می‌بود، اما در خارج از امریکا ترمپ با وجود مخالفت‌ها، در چشم خیلی‌ها از جمله رهبرانی که مشابهت رفتاری با او دارند، رهبری بود موفق که شایستۀ ماندن برای دور دوم ریاست جمهوری بود.
افریقا؛ محمد بهاری
ترمپ با اینکه افریقا را «کثافت‌آباد» خوانده بود، در میان کشورهای این قاره محبوب است. کنیا و نایجریا به ترمپ نظر مطلوب دارند. براساس گزارش ASM موسسۀ ناظر بر کمک‌های امنیتی هر دو از دریافت‌کنندگان کمک‌های اقتصادی امریکا هستند. پیو نیز یادداشت می‌کند که کشورهای جنوب صحرای افریقا معمولا نظرات مطلوبی دربارۀ امریکا دارند. محمد بهاری، رییس جمهوری نایجریا نخستین رهبر افریقای جنوبی بود که در سال ۲۰۱۸ به کاخ سفید دعوت شد و ترمپ با تغییر سیاست دوران اوباما، ۱۲هواپیمای نظامی به او فروخت.
فیلیپین؛ دوترته
با توجه به تمجیدهای ترمپ از همتای خود رودریگو دوترته، محبوبیت او در فیلیپین تعجب‌آور نیست. دوترته که از سال۲۰۱۶ روی کار آمده، سیاست‌مدار عوام‌گرایی است که کشتار غیرقانونی افراد متهم به تجارت مواد مخدر را راه انداخت. منتقدان او ادعا می‌کنند که او حقوق بشر را تضعیف کرده است.
هرچند امریکا به سناتور وفادار دوترته «رونالد دلا روزا» که متهم به نقض حقوق بشر در فیلیپین است، ویزا نداد و در پی آن دوترته به توافق همکاری دو کشور موسوم به «بازدید نیروها» پایان داد، اما اظهار داشت که «ترمپ شایستگی پیروزی مجدد را دارد.» او امیدوار بود که با پیروزی مجدد ترمپ رویکرد امریکا نسبت به رسیدگی به موارد نقض حقوق بشر در فیلیپین تغییر کند.
اسراییل؛ نتانیاهو
اگر در جهان جایی وجود داشته باشد که سیاست‌های ترمپ از بیش‌ترین حمایت عمومی برخوردار است، این اسراییل خواهد بود. به طور کلی، اسراییل با ۸۳درصد نظر مطلوب به امریکا و ترمپ، در نظرسنجی پیو بالاترین رتبه را دارد. ترمپ در حمایت خود از اسراییل، سفارت امریکا را به بیت‌المقدس انتقال داد و حاکمیت این کشور را بر بلندی‌های جولان سوریه که از سال ۱۹۶۷ در اشغال است به رسمیت شناخت. پاره‌کردن موافقت‌نامۀ برجام با ایران نیز موجب خرسندی دولت نتانیاهو شد.
همچنان جرد کوشنر، داماد ترمپ در موفقیت توافق امارات، بحرین و سودان با اسراییل نقش عمده داشت و از این جهت دولت نتانیاهو شدیدا ترجیح به پیروزی ترمپ داشت.
برازیل؛ بولسنارو
ژایر بولسونارو، رییس‌جمهوری برازیل، سیاست‌مدار راست‌گرای افراطی و پوپولیست که به «ترمپ امریکای لاتین» آوازه دارد، همانند ترمپ در مورد زنان و اقلیت‌ها اظهارات خشن داشته و از بسیاری جهات سیاست‌های او در تقلید از ترمپ بوده است. او اخیرا آشکارا از ترمپ حمایت کرده بود. او همواره مواضع شبیه به ترمپ داشت و در دوران همه‌گیری کرونا مانند ترمپ مخالف قرنطین بود. مسایل حقوق بشری و محیط زیست برازیل که در دستور کار ترمپ نبود، از دیگر دلایل حمایت بولسونارو از ترمپ شمرده می‌شود.
مجارستان؛ ویکتور اوربان
اوربان که پیش‌بینی کرده بود، ترمپ پیروز انتخابات خواهد بود، یکی از حامیان ترمپ و غیرلیبرال است. او دقیق مثل ترمپ به قانون، نهادهای دموکراتیک و آزادی بیان اهمیتی نمی‌دهد و تمایلات خودکامه دارد. اوربان در اتحادیه اروپا دوستانِ کمی دارد و او اما اعتماد ترمپ را جلب کرده است. او در گفتگو با رویترز گفته که درصورت پیروزی بایدن روابط مجارستان با امریکا حتما تقلیل پیدا خواهد کرد.
هند؛ نارندرا مودی
دوستی مودی و ترمپ بر همه آشکار است. پیوند این دو رهبر در استقبال پرهزینه از همدیگر در دهلی و واشنگتن بر همه هویدا است. منافع مشترک هر دو در مسایل امنیتی و دفاعی در برابر قدرت‌یابی چین ریشه دارد. هر دو ملی‌گرا و از احساسات ملی‌گرایانه برای تحریک پایگاه‌های رای خود بهره بردند. مودی در دوران بوش متهم به مدیریت شور‌ش‌های مرگ‌بار در گجرات شد و نتوانست ویزای سفر به امریکا بگیرد. اوباما بارها مودی را به دلیل ایجاد تنش میان هندوها با مسلمانان سرزنش کرده بود، اما مودی بارها مورد ستایش ترمپ واقع شده بود. از این‌رو جای تعجب نیست که مودی ترمپ را ترجیح می‌داده است.
اسلوانی؛ زادگاه ملانیا ترمپ
نخست‌وزیر اسلوانی، کشور زادگاه همسر ترمپ، ملانیا ترجیح داشت که ترمپ در کاخ سفید بماند. یانز یانشا در ابتدای شمارش آرا، در پیامی توییتری پیروزی ترمپ را تبریک گفت. او چهرۀ نزدیک به راست‌گراها حساب می‌شود که پس از چند دوره پست نخست‌وزیری، به همراه حزب راست‌گرای دموکراتیک اسلوونی بار دیگر بیش‌ترین کرسی‌های پارلمان را کسب کرده. با آمدن او عوام‌گرایی و مهاجرستیزی در اسلوانی رشد کرده است.
معترضان هانگ‌کانگ
در پی وضع قانون جدید امنیتی از سوی چین بر هانگ‌کانگ، اعتراض‌های دموکراسی‌خواهی و ضد چین در این ناحیۀ خودمختار شعله‌ور شد. از آن جا که چین درگیر جنگ تجاری با امریکاست، ترمپ تنها امید معترضان‌هانگ‌کانگی بود تا بلکه بر بجینگ فشار وارد کند که دست از این منطقه بردارد.
تایوان
تنش‌ها بین چین و تایوان بر سر گسترش جزایر توسط چین در حال افزایش است. این دو طی یک جنگ داخلی در دهۀ ۱۹۴۰ از هم جدا شدند، اما بجینگ اصرار دارد که برخی از جزایر را به خود ملحق کند. دولت و مردم تایوان چشم به حمایت امریکا در برابر زورگویی حزب کمونیزم چین دارند. از این جهت امریکا از دید تایوان برادر بزرگ محسوب می‌شود و چه کسی بهتر از ترمپ. او مناسبات امریکا با تایوان را گسترش داده بود و قدم‌های نهایی را برای بستن توافق تجاری برداشته بود.
ویتنام
ترمپ در ویتنام نیز محبوب است. برخی‌ها به دلیل سرگرمی و جذابیت و برخی معتقدند که او سنگربانی است در برابر دولت‌های کمونیستی هم در چین و هم در ویتنام. در مجموع کشورهای جنوب آسیا انتظار داشتند که ترمپ بتواند جلوی زیاده‌خواهی چین را بگیرد.
ترکیه؛ اردوغان
ترکیه در گسترۀ موضوعات مختلف با امریکا اختلاف نظر دارد. تنش‌ها از زمانی بین این دو عضو ناتو تشدید شد که در جنگ علیه داعش در سوریه، امریکا از مواضع کردها حمایت کرد و سپس در مناطق کردنشین نیرو پیاده کرد. این مساله خشم اردوغان را برانگخیت و دولت او به خرید سیستم دفاع موشکی اس۴۰۰ از روسیه اقدام کرد.
اما ترمپ و اردوغان بر سر موضوع نقض تحریم‌های ایران توسط هلک بانک و گروگان‌گیری کشیش امریکایی توانستند، معامله کنند. از آن پس سیاست خارجی ترکیه تغییر کرد و اردوغان اسلام‌گرا با سیاست هجومی شروع به مداخله و درگیری نظامی در شمال افریقا، دریای مدیترانه و قفقاز جنوبی کرد و به سرکوب گستردۀ کردها پرداخت.
اردوغان که از خیلی جهات ترمپ را شبیه به خود می‌دید، آرزو داشت ترمپ چهار سال دیگر در کاخ سفید بماند تا بدون مزاحمت به یکه‌تازی خود در منطقه ادامه دهد.
جمهوری اسلامی ایران
جمهوری اسلامی ایران که تحت فشار تحریم‌های شدید امریکا قرار دارد، این انتخابات امریکا را به دقت دنبال می‌کردند. هرچند مقامات تهران در ظاهر گفتند که نسبت به انتخابات ریاست جمهوری امریکا بی‌تفاوتند، اما فارغ از اظهارات رسمی، جناح‌ها در ایران نگاهی متفاوتی به این دوره از انتخابات امریکا داشتند. جناح اصول‌گرایان به رهبری آیت‌الله خامنه‌یی که حرف اول و آخر را در ایران می‌زند برخلاف اظهارات رسمی امیدوار بودند که ترمپ پیروز میدان باشد. ترمپ برجام را پاره کرد و اصول‌گرایان که این توافق‌نامه را بیش‌تر به‌نفع جناح اصلاح‌طلب می‌دانند، خروج امریکا را به نفع خود تلقی کردند.
اصلاح‌طلبان ایران اما چشم انتظار پیروزی بایدن بودند؛ زیرا بازگشت به برجام، رفع تحریم‌ها، بازگشت سرمایه‌گذاران خارجی به کشور و کاهش تنش با جهان غرب را به نفع کشور می‌دانند. پس از اعلام پیروزی بایدن، روزنامه‌های اصلاح‌طلب از این رویداد استقبال کردند و تندروهای ایران با نگرانی تغییر دولت در امریکا را تغییر نقاب توصیف کردند.
اسلام‌گرایان افراطی و طالبان
اسلام‌گرایان افراطی، دولت‌های محافظه‌کار و پرجنجال غربی، مثل دولت ترمپ را دولت‌های بی‌نقاب می‌خوانند و به دنبال این‌اند که از لفاظی‌ها و سیاست‌های آن‌ها به نفع اهداف خود استفاده کنند، اما طالبان از جهت دیگری به ترمپ علاقمند بودند.
طالبان از جمله گروه‌های تروریستی است که امیدوار به پیروزی ترمپ بود و حتا برای بهبود سلامتی و پیروزی او دعا هم کردند.
ترمپ از مدت‌ها پیش قول داده بود که به حضور امریکا در افغانستان پایان می‌دهد و در هنگام کارزار انتخاباتی خود نیز تاکید کرده بود که در کریسمس پیش‌رو، این قول‌اش را عملی کند. از طرفی طالبان که به دنبال حاکمیت سراسری در کشور است، انتظار داشت که با پیروزی ترمپ و خروج سربازان امریکا، دولت تضعیف شود و این گروه فرصتی به دست بیاورد تا حاکمیت را در اختیار بگیرند. سیاستی که در این مدت از طریق زلمی‌خلیل‌زاد دنبال شده نیز تا حد زیادی زمینه گسترش فعالیت طالبان و گروه‌های تروریستی را فراهم کرده و این گروه توانسته در خلق خشونت و مقاومت در میز گفتگو یکه‌تازی کند.
ترمپ رفت، ترمپیزم می‌ماند
به طور کل، ترمپ در چشم کسانی محبوب بوده و است که تمایلات غیرلیبرال، ملی‌گرا و ناسیونالیست، مخالف با مهاجرت، برتری‌طلبی قومی-مذهبی، پوپولیست و طرفدار نظریه‌های توطیه‌اند. رفتار پوپولیستی، خارج از عرف و تشریفات و سخنان صریح او در دید بسیاری‌ها، در سراسر جهان، جذاب و الگو به نظر می‌رسید.
خود دونالد ترمپ نیز به رهبران و افرادی گرایش دارد که برخی از ویژگی‌های خود را در آن‌ها می‌بیند. او نسبت به هنجارهای جامعه بی‌اعتنا و اصل را بر تحقیر مخالفان قرار داده و برای تقویت جایگاه خود از بحران منفعت می‌جوید.
