منبع: عرب‌نیوز/ سید صلاح‌الدین
آلینا یعقوبی گفت در ابتدا وقتی سه سال پیش کار خود را در یک مرکز توان‌بخشی در شهر مزار شریف در شمال افغانستان آغاز کرد، کنار آمدن با معتادان پرخاشگر«بسیار سخت» بود. اما با گذشت زمان و به دلیل افزایش «نگران‌کننده» تعداد معتادان زن در سراسر کشور، وی نتوانست با این مساله کنار بیاید.
یعقوبی، روان‌درمانگر ۲۸ساله در مرکز توان‌بخشی خدمات اجتماعی زنان افغان به عرب‌نیوز گفت: «من شاهدم که تعداد بیماران تحت درمان در اینجا ۴۰درصد افزایش یافته است. افرادی نیز در لیست انتظار هستند.»
در سال‌های اخیر، افغانستان شاهد افزایش مصرف مواد مخدر به‌ویژه در مناطق فقیرنشین این کشور جنگ‌زده است، جایی که گروه‌های خارجی و مافیای بین‌المللی بر سر این تجارت سودآور برای تأمین بودجه جنگ چندین دهه‌‌یی در کشور با هم رقابت دارند.
طبق داده‌های دولت، تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر نزدیک به ۲٫۵میلیون نفر -از جمعیت ۳۶میلیون نفری- اعلام شده، هرچند برآوردهای غیررسمی می‌گویند این آمار بسیار بالاتر است و تقریبا ۴ میلیون نفر تحت تأثیر اعتیاد قرار گرفته‌اند.
عبدالشکر حیدری، معاون وزیر صحت افغانستان، به عرب‌نیوز گفت: «از این تعداد ۸۵۰هزار نفر زن مصرف‌کننده مواد مخدر هستند و ۱۷۰هزار نفر آن‌ها معتاد هستند.»
وی «جنگ، مهاجرت، خشونت خانگی، دسترسی آسان به مواد مخدر و کمبود خدمات اجتماعی و امکانات» را از عوامل اصلی روی آوردن زنان به مواد مخدر عنوان کرد.
یعقوبی می‌گوید این مشکل فقط به جوانان محدود نمی‌شود، دختران خردسال و زنان بالای ۷۰سال در مرکز توان‌بخشی خدمات اجتماعی زنان افغان تحت درمان هستند.
وی می‌گوید: «از زمان تاسیس بیش از ۱۱سال پیش، مرکز توان‌بخشی خدمات اجتماعی زنان افغان، زنان معتاد به مواد مخدر را از مناطق مختلف شهر، مانند قبرستان‌ها، ساختمان‌های متروک و سایت‌های ساخت‌وساز جمع‌آوری و تحت درمان قرار گرفته‌اند.
برخی از آن‌ها را نیز خانواده‌هایشان برای کمک آورده‌اند. شروع روند درمان بسیار دشوار است؛ زیرا معتادان در وضعیت بدی قرار دارند. آن‌ها هیچ کس را نمی‌شناسند و بسیار خشن هستند، اما ما سعی می‌کنیم آن‌ها را آرام کنیم. در ۴۵روز حضور آن‌ها در اینجا، ما امکان فعالیت‌های آموزشی، ورزشی و تفریحی مانند بافتن فرش‌های کوچک و خیاطی را برایشان فراهم می‌کنیم. وقتی آن‌ها به خانه می‌روند، اعتیاد را ترک و زندگی جدیدی را آغاز می‌کنند، ما سرشار از احساس شکوه و خوشبختی می‌شویم.»
معصومه جعفری، معاون سخنگوی وزارت صحت به عرب‌نیوز گفت که علاوه بر مرکز توان‌بخشی خدمات اجتماعی زنان افغان، ۱۷مرکز توان‌بخشی دیگر برای زنان در سراسر کشور وجود دارد.
و با وجود اینکه در جامعه مردسالار افغانستان با معتادان به ویژه زنان عمدتا مانند افراد طردشده رفتار می‌شود، این کشور همچنان به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان خشخاش در جهان که به مواد افیونی و بعدتر هرویین تصفیه شده تبدیل می‌شود، جایگاه خود را حفظ کرده است.
یعقوبی می‌گوید بیشتر زنانی که در مرکز توان‌بخشی خدمات اجتماعی زنان افغان به درمان می‌پردازند، به تریاک یا کریستال اعتیاد دارند.
بی‌بی نازیا، بیمار سابق مرکز توان‌بخشی خدمات اجتماعی زنان افغان به عرب‌نیوز گفت: «من از سال‌ها پیش، زمانی که کودکی پناهنده در ایران بودم تریاک مصرف می‌کردم. من در ایران با یک معتاد مواد مخدر ازدواج کردم و دو سال پیش پس از رسیدن به خانه به این مرکز آمدم. اکنون احساس خیلی بهتری دارم و همچنین توانسته‌ام شوهرم را متقاعد کنم که از مصرف مواد مخدر منصرف شود. من زندگی جدیدم را مدیون تلاش‌های این مرکز هستم.»
با این حال، خیلی‌ها آن قدر خوش‌شانس نیستند.
به گفته حیدری، «داده‌های مراکز درمان دارویی نشان می‌دهد که ۷۰درصد بیماران پس از درمان دوباره به اعتیاد روی آورده‌اند.»
جعفری می‌گوید دلیلش این است که «همسران‌شان معتاد هستند» و بسیاری از زنان را مجبور به شروع به مصرف مواد مخدر می‌کنند.
کارشناسان می‌گویند موضوع بسیار عمیقتر از آن چیزی است که در ظاهر به چشم می‌آید.
زرقا یفتلی، فعال حقوق زنان به عرب‌نیوز گفت: «خشونت و تبعیض این افراد را مجبور می‌کند دوباره به مواد مخدر روی بیاورند. بدرفتاری اعضای خانواده معتادان سابق، استرس اجتماعی و عدم حمایت اقتصادی و همچنین کمبود شغل، برخی از معتادان را مجبور می‌کند که به مواد مخدر برگردند.»
وی افزود: «ما باید برای معتادان سابق شغل و سرگرمی ایجاد کنیم تا از بازگشت مجدد آن‌ها جلوگیری شود.»
یعقوبی گفت که «بازخورد مثبت» معتادان سابق و خانواده‌های آن‌ها دلیل اصلی ادامه کار وی است.
وی گفت: «اعتیاد خانواده‌ها و جوامع را از بین میبرد. ما در تلاشیم تا خانواده‌ها را نجات دهیم و در آن واحد به فردی که با اعتیاد به مواد مخدر دست و پنجه نرم می‌کند ، کمک می‌کنیم.»
شریفه عرفانی
