استاد سید مسعود؛ نویسنده و تحلیلگر ارشد مسایل اقتصادی
پوتین پا به اوزبیکستان گذاشت با سبدی از تاكتیك‌های مخصوص به‌خودش كه شاخه سیاسی-استخباراتی دارد. آن هم به‌صورت گسترده که از جانب او در تعاملات سیاسی خارجی به‌كار رفته است و بسیاری از سیاست‌مداران را در دایره تار جولا قرار داده تا تیوری خانه جولا را كه روزی برای روسیه چیده بودند، به پای خودشان زنجیر بندد.
روسیه كشوری است دارای ١٤٦ملیون و 240هزار نفوس و مساحت 27ملیون و 125هزار و191 کیلومتر مربع مساحت. این كشور فدرالی است و چچین، تاتارستان و قفقازیه اسلامی در درون این كشور خودنمایی می‌كنند.
روسیه با ١٤كشور آسیایی و اروپایی هم‌سرحد است. جی‌دی‌پی روسیه به ٤،١٤ تریلیون دالر (٢٠١٩) می‌رسد. روسیه سی‌درصد از منابع طبیعی جهان را دارا می‌باشد. این كشور پنجمین كشور اقتصاد ملی اروپا و یازدهمین كشور در تولید ناخالص ملی می‌باشد. روسیه ٧٥تریلیون دالر ارزش منابع طبیعی را در اختیار دارد. قوه كارگری این كشور به ٧٣ملیون نفر می‌رسد. ساختار جی‌دی‌پی این كشور به گونه زیرین رقم می‌خورد:
١- زراعت ٩،٤درصد
٢- صنعت ٢٧،٦درصد
٣- خدمات ٦٣درصد
ولی در كشور ما این تركیب جالب وجود دارد:
١- زراعت ٢٣درصد
٢- صنعت ٢١درصد
٣- خدمات ٥٩،٦درصد
روسیه بزرگ‌ترین تولیدكننده تولیدات نظامی و بعد از امریكا دومین فروشنده وسایل نظامی به‌شمار می‌رود. در تكنالوژی راكتی حالا حرف اول را می‌زند. روسیه چهارمین ذخیره‌دار طلا در جهان شناخته شده است. این كشور سالانه ٨٠تن طلا استخراج می‌کند. ذخایر طلایی روسیه به ٧٣،٩تریلیون اونس رسیده است.
صنایع نفت و گاز
روسیه با دارا بودن ٢٣،٧درصد ذخایر گاز جهان از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر گازی به‌شمار می‌رود. روسیه با تولید ١٢،٩درصد از تولید نفت جهان از بزرگ‌ترین تولیدكننده‌های نفت به‌شمار می‌رود. قرار پیش‌بینی‌ها ذخایر نفتی روسیه در ظرف ٣٠سال آینده تمام می‌شود.
صنایع ساختمانی، صنایع غذایی و ادویه از بزرگ‌ترین صنایع این كشور به‌شمار می‌رود.
اوزبیکستان
اوزبیکستان از شمال و غرب با قزاقستان، از شرق با تاجكستان و قرقیزستان و از جنوب با افغانستان و تركمنستان هم‌سرحد است. مساحت آن 448هزار و 978كیلومتر مربع و پنجاه‌وششمین كشور از نظر وسعت است. نفوس این کشور٣٣،٤ملیون نفر می‌باشد. جی‌دی‌پی اوزبیکستان در سال ٢٠٢٠میلادی به ٢٧٥،٨١ملیارد دالر رسید. اوزبیکستان سالانه ٨٠تن طلا تولید می‌كند و در این مورد هفتمین كشور دنیاست. این كشور در تولید مس مقام دهم را در جهان دارد. در داشتن ذخایر یورانیوم دوازدهمین كشور دنیا به‌شمار می‌آید.
اوزبیکستان یازدهمین كشور دارندۀ گاز دنیاست كه تولید آن سالانه به٦٠-٧٠كوبیك و ذخایر اساسی گاز آن به ٢،٥ملیون فت می‌رسد.
حالا روسیه این كشور را در استراتیژی منطقه یوروشیا یكی از حساس‌ترین كشورهای آسیای میانه در پهلوی قزاقستان می‌داند و بازارهای روسیه بر روی تولیدات صنعتی اوزبیکستان كاملا و با سهل‌ترین شرایط باز است.
تولیدات موترهای كاماز و جیپ روسی ساخت اوزبیکستان در كشورهای دارای منافع مشترك بازار خوب دارد. قوای مسلح اوزبیکستان با وسایل نظامی ساخت روسیه مجهزند.
روسیه بزرگ‌ترین بازار موترهای كرولای كوریای جنوبی می‌باشد كه در اوزبیکستان ساخته می‌شوند. امنیت منطقه‌یی اوزبیك‌ها از جانب روس‌ها تامین می‌شود. اوزبیکستان در استراتیژی روسیه ساحه حیاتی پنداشته شده است.
پوتین در سفرش به تاشكند زمینه امضای ٣٥پروژه اقتصادی را با اوزبیکستان به ارزش ١٠ملیارد دالر به امضا رسانید. این سرمایه‌گذاری در ایجاد ثبات نسبی اقتصادی و تقویت سیاسی این كشور كمك می‌كند.
این سفر و سفرهای پیشین پوتین به آسیای میانه كه سرحد جنوبی جزیره یورو شیاست، نشان داد كه روس‌ها سرمایه‌گذاری زیادی را در یوروشیا به‌راه انداخته و دیوارهای ضد نفوذی امریكا و غرب را برپا كرده‌اند. اینكه چقدر موفق‌اند این را تاریخ دوصد ساله حاكمیت روس‌ها به مناطق شمال آمو نشان داده است.
آیا این سفر اقتصادی بود؟
به یقین كه سفر پوتین در پوش اقتصادی سیاسی است كه با تاكتیك‌های استخباراتی دیزاین می‌شود و فهم آن تا زمانی مشكل و دشوار است، ولی می‌دانیم این سفر مقصد سیاسی و امنیتی را در بر داشت و اقتصاد تقویه‌كننده باورها و نهادینه‌‌گر حیاتی بودن اوزبیکستان در استراتیژی مشترك كشورهای دارای منافع مشترك است.
بازی جالب شده و تعاملات جالب سیاسی در حركت است:
١- اوزبیکستان با همسایه شرقی ما روابط تجاری برقرار می‌كند.
٢- هند، روسیه و ایران با هم دیدگاه مشترك در مورد ما دارند.
٣- چین و همسایه شرقی با هم كار مشترك را سازمان داده‌اند.
٤- امریكا با پان‌عربیزم جدید و به نمایندگی آن قطر هم‌سو شده است.
٥- ترك‌ها با سیاست پان‌تركیزم از دهلیز اوزبیك‌ها و تركمن‌ها نگاه می‌كنند.
٦- پان‌ایرانیزم خاموش است، ولی این سیاست ظاهرا خوابیده در خفا موج می‌زند و منتظر فرصت است.
٧- روس‌ها در بریكس و شانگهای با چین و هند شریك‌اند، در ترویكا با همسایه شرقی و با ایران در مثلث هند-ایران-روسیه قدم می‌زند و با تركیه در معاهدات بزرگ هم‌سو شده است.
روس‌ها در بازی بزرگ مهرۀ بزرگ می‌باشد و غرب با این بازی حالا مصروف شده است.
